Hoe komt plastic in het milieu? 

Plastic zit in veel producten. Bijvoorbeeld in autobanden, verf en textiel. Zo zijn de stoffen fleece, acryl en polyester van plastic gemaakt. Veel microplastics komen vrij door slijtage van banden en verf of bij het wassen van kleding. Die kleine deeltjes komen in de lucht, het water en de bodem terecht. Alle plastics breken na verloop van tijd af en worden uiteindelijk microplastics. Door slijtage bij het gebruik van plastic komen ook microplastics vrij. Veel microplastics komen in het milieu terecht als zwerfafval uit elkaar valt.

Belangrijke bronnen van microplastics in het milieu: zwerfafval dat uit elkaar valt en slijtage van banden, verf en textiel. 

Wat zijn de gevolgen voor het milieu?

Plastics zijn niet of slecht afbreekbaar. Hierdoor hopen ze zich op en verspreiden ze zich in het milieu. Dat kan gevolgen hebben voor het hele ecosysteem. Zo kunnen grotere stukken plastic bij dieren darmblokkades of verstikking veroorzaken. Bijvoorbeeld als zeevogels plastic afval eten dat op voedsel lijkt.

Ook kleine plastic deeltjes (ook wel microplastics genoemd) kunnen negatieve effecten in het milieu hebben. Waterdiertjes en algen, maar ook planten en grotere dieren zoals vissen kunnen er last van hebben. Bijvoorbeeld doordat de deeltjes de voedselopname beïnvloeden. Dit kan dan weer negatieve effecten hebben op de groei, de overleving of de voortplanting. Als dieren of planten microplastics binnenkrijgen dan kunnen de microplastics ook in de voedselketen terecht komen. Voor meer informatie zie Waarom zijn microplastics schadelijk?

Risico’s van plastics inschatten

Het is nog moeilijk om de risico’s in te schatten. Daarvoor zijn gegevens nodig van de verschillende soorten plastics in het milieu. Zoals: 

• Wat is de samenstelling van die plastics?
• Hoe groot zijn de deeltjes?
• Welke micro-organismen vind je op het plastic?
• Aan welke soort microplastics is het milieu precies blootgesteld en in welke mate?

Hoe meet je plastic in het milieu?

Rijkswaterstaat houdt bij hoeveel zwerfafval er in Nederland ligt. Zowel op het land als wat er aanspoelt op de stranden. Een groot deel van dit zwerfafval bevat plastic. Er is nog geen geschikte methode om de microplastics in de bodem op grote schaal te meten.

Wel ontwikkelt Rijkswaterstaat een methode om de hoeveelheid microplastic in het oppervlaktewater te meten. Daarnaast kun je met een speciaal filter de microplastics in een luchtmonster tellen en hun gewicht bepalen. Dit wordt nog niet op nationale schaal in Nederland gedaan. 

Lees meer over het meten en tellen van zwerfafval op Rijkswaterstaat.nl.

Hoe voorkom je plastics in het milieu?

• Voorkom zwerfafval.
•  Zorg voor goede bandenspanning van autobanden omdat dit de emissies vermindert.
•  Gebruik geen fleece of polyester kleding en was kleding zo min mogelijk.
•  Gebruik geen cosmetica en andere verzorgingsproducten waar microplastics in zitten. Check de Keurmerkenwijzer en de app Beat the microbead op Milieucentraal.nl om ingredienten in cosmetica te scannen op plastics.