Onbedoeld zwanger raken kan een ingrijpende en emotionele gebeurtenis zijn. De zwangere en haar partner of andere verwekker van het kind kunnen voor een moeilijke keuze komen te staan. Denk aan het al dan niet uitdragen van de zwangerschap. In dit artikel beschrijven we de ervaringen van vrouwen en mannen die te maken hadden met een onbedoelde zwangerschap, en van zorgverleners die hier keuzehulp bij bieden of besluitvormingsgesprekken voeren bij een mogelijke abortus.
Wat hebben we gedaan?
In mei-juli 2021 hielden we online semigestructureerde interviews met 25 vrouwen en mannen die binnen de 2 jaar ervoor te maken hadden met een onbedoelde zwangerschap. Ook hielden we 4 online focusgroepen met 19 zorgverleners die keuzehulp bieden of besluitvormingsgesprekken voeren.
Wat laten we zien?
De geïnterviewden gaven aan vaak zelf tot de beslissing te zijn gekomen over het uitdragen of afbreken van de zwangerschap. Zij ontvingen daarbij (veelal voldoende) ondersteuning van hun partner of andere naasten. Daarnaast speelden zorgverleners, zoals de verloskundige en huisarts, een belangrijke rol in de ondersteuning, ook als de betreffende persoon nog geen beslissing genomen had over het uitdragen van de zwangerschap. De bekendheid met keuzehulp was beperkt. Een aantal had wellicht van de keuzehulp gebruik willen maken, als zij van het bestaan hadden geweten. Zorgverleners herkenden deze onbekendheid met keuzehulp, ook bij andere zorgverleners, zoals huisartsen. Ook werd het gebrek aan goede nazorg bij een onbedoelde zwangerschap of abortus benoemd. Zowel een deel van de geïnterviewden als zorgverleners noemden dit. Uit zowel de interviews als focusgroepen kwam naar voren dat een taboe wordt ervaren rondom een onbedoelde zwangerschap of abortus.
Conclusie
Hoewel zorgverleners aangaven dat keuzehulp en abortuszorg goed geregeld zijn in Nederland, zien zowel de zorgverleners als de geïnterviewde vrouwen en mannen ruimte voor verbetering. Zo is er behoefte aan passende nazorg bij de verwerking van een onbedoelde zwangerschap of abortus en verdient de bekendheid van keuzehulp meer aandacht. Het aandacht geven en bespreekbaar maken van de onderwerpen abortus, onbedoelde zwangerschap en de hierover te nemen beslissing kunnen helpen in het terugdringen van het taboe op deze onderwerpen.
Het artikel Besluitvorming bij onbedoelde zwangerschappen: ervaringen van vrouwen en mannen, en inzichten van zorgverleners is gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (2024). Auteurs: Eline Roordink, Babette Everaars, Agata Prusak, Martine Jansen-van der Vliet en Anita Suijkerbuijk. De resultaten van dit onderzoek zijn eerder beschreven in de factsheet Onbedoelde (tiener)zwangerschappen: Verdiepend onderzoek 2021.