De Monitor onbedoelde zwangerschappen bestaat uit jaarlijkse cijferoverzichten en verdiepende onderzoeken. Het verzamelen van gegevens vindt op verschillende manieren plaats.
In 2020 zijn voor het cijferoverzicht 23 indicatoren opgesteld. Een overzicht van deze indicatoren is te vinden in de publicaties cijferoverzichten 2020 tot en met 2022. Voor de ontwikkeling van deze indicatorenset zijn stakeholders geraadpleegd die betrokken zijn bij de preventie van onbedoelde (tiener)zwangerschappen en bij de ondersteuning van vrouwen of meisjes (en de partners/verwekkers) die onbedoeld zwanger zijn geraakt.
In 2020 tot en met 2022 ging het om cijferoverzichten gebaseerd op dezelfde indicatorenset. In 2023 zijn de indicatoren herzien, om aan te sluiten op de nieuwe Aanpak onbedoelde en ongewenste zwangerschap 2023-2025. Hierbij is gekeken of alle indicatoren nog relevant zijn en/of er actuele data beschikbaar is. Deze nieuwe indicatorenset is afgestemd met de klankbordgroep. Deze bestaat uit verschillende stakeholders die betrokken zijn bij de preventie van onbedoelde zwangerschappen en bij de ondersteuning van vrouwen of meisjes (en de partners/verwekkers) die onbedoeld zwanger zijn geraakt. Deze afstemming leidde tot een herziene indicatorenset met 17 indicatoren, waarvan er 3 nieuwe indicatoren zijn opgenomen, 9 indicatoren kwamen te vervallen en 2 zijn samengevoegd tot 1 indicator. De gegevens voor het cijferoverzicht komen uit verschillende bronnen. De meeste gegevens zijn opgevraagd bij de bronhouders. Sommige cijfers komen uit openbare rapporten die op internet staan. Voor enkele indicatoren heeft het RIVM aanvullende berekeningen uitgevoerd.
In 2021 is verdiepend kwalitatief onderzoek gedaan naar besluitvorming bij onbedoelde zwangerschappen. En in 2022 naar de ervaringen met de Stimuleringsregeling Gezonde Relaties & Seksualiteit op het voortgezet onderwijs. Omdat de onderzoeksmethoden verschillen per onderzoek, verwijzen we naar de methodesectie in de rapportages.
Om ongewenste en onbedoelde zwangerschappen te voorkomen, is in het coalitieakkoord afgesproken om de toegang tot anticonceptie te verbeteren en waar nodig gratis beschikbaar te stellen voor kwetsbare groepen. Het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft samen met veldpartijen nagedacht over verschillende maatregelen om de toegang tot (gratis) anticonceptie voor personen in een kwetsbare situatie te verbeteren. Eén van de maatregelen is het aanbieden van extra anticonceptiecounseling in de abortuskliniek aan personen in een kwetsbare situatie voor of na een abortus. Deze maatregel loopt van 1 juli 2023 tot eind 2024.
In 2023 en 2024 evalueert het RIVM met kwalitatief en kwantitatief onderzoek het aanbieden van extra anticonceptiecounseling in de abortuskliniek aan personen voor of na een abortus.
Daarnaast ontvangt het programma Nu Niet Zwanger elk jaar stimuleringsgelden om de toegang tot gesprekken over een (eventuele) kinderwens en anticonceptie voor personen in een kwetsbare situatie te verbeteren. Aan de hand van kwalitatief onderzoek vragen we naar de ervaringen met deze stimuleringsgelden. De bevindingen van deze evaluatie publiceert het RIVM waarschijnlijk in maart 2025.