Het geheugen van ratten kan blijvend worden aangetast door zilver nanodeeltjes in voedsel. Zulke zilver nanodeeltjes zijn in Europa alleen toegestaan voor uitwendig gebruik.
Blootstelling van (jong)volwassen ratten aan zilver nanodeeltjes laat een verslechtering van de functie van het korte- en lange termijn geheugen zien. Zilver nanodeeltjes worden vanwege o.a. hun antibacteriële werking toegepast in diverse producten variërend van schoonmaakmiddelen, speelgoed en textiel tot voedingssupplementen, hoewel het in deze laatste categorie niet is toegestaan. Mensen komen daarom vanuit verschillende compartimenten (o.a. voeding, lucht, drinkwater) en via verschillende routes (voornamelijk oraal of via de huid) in contact met deze deeltjes. De onderzoekers hebben een gerichte gedragstest uitgevoerd om te onderzoeken of orale blootstelling van ratten gedurende 28 dagen aan 1 mg/kg (kilogram) of 30 mg/kg lichaamsgewicht van deze zilver nanodeeltjes een effect heeft op leer- en geheugenfuncties. Daarnaast is ín de hersenen van de geteste dieren gezocht naar aanwezigheid van zilver nanodeeltjes. De gebruikte doseringen in deze studie zijn laag. In andere rattenstudies bleek 30 mg/kg lichaamsgewicht de laagste dosering te zijn waarbij geen schadelijke effecten op de lever worden gevonden.
De belangrijkste resultaten van het onderzoek laten zien dat zowel het korte- als langetermijngeheugen in de dieren blijvend aangetast wordt bij beide doseringen. De dieren zijn daardoor veel minder in staat om zich te oriënteren in een ruimte. De onderzoekers hebben in verschillende hersengebieden gezocht naar de aanwezigheid van zilver en of dit aanwezig was in de vorm van nanodeeltjes. Uit de resultaten blijkt dat bij hogere blootstelling aan zilver nanodeeltjes meer zilver in de hersenen terecht komt. Ondanks de toepassing van de nieuwste detectietechnologie is niet duidelijk of het aanwezige zilver nog in de vorm van (nano)deeltjes is.
RIVM/KIR (kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie)-overweging: Dit onderzoek levert belangrijke informatie over mogelijke effecten van blootstelling aan zilver nanodeeltjes die oraal het lichaam binnenkomen. Colloïdaal zilver – dat ook deeltjes op nanometerschaal bevat – mag sinds 2002 niet worden gebruikt in voedingssupplementen of worden toegevoegd als mineraal in voedingsmiddelen. Colloïdaal zilver staat namelijk niet op de lijst met toegestane mineraalverbindingen die in voedingssupplementen mogen worden gebruik (bijlage II van Verordening 2002/46) of als mineraal aan levensmiddelen mogen worden toegevoegd (bijlage II van Verordening 1925/2006). Het mag enkel uitwendig gebruikt worden en niet inwendig. Toch adviseren sommige websites en winkels nog om zilverwater in te nemen en zijn er mensen die het drinken. Hier is onlangs aandacht aan besteed in een televisie-uitzending van Radar.
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)) heeft recent op verzoek van de Europese Commissie de veiligheid en biobeschikbaarheid van “zilver hydrosol” voor gebruik in voedingssupplementen opnieuw beoordeeld, en net als in 2008 geconcludeerd dat er onvoldoende data waren om dit te beoordelen: Volgens EFSA is: "Het gebruik van zilver hydrosol in voedingssupplementen verboden, omdat niet met zekerheid gezegd kan worden dat inwendig gebruik veilig is".
Inwendig gebruik van nanozilver via voedingssupplementen kan mogelijk permanente veranderingen veroorzaken in de hersengebieden die betrokken zijn bij leren en geheugen. Of deze effecten inderdaad in de mens op zullen treden is afhankelijk van de dosering en de daaruit volgende concentratie zilver in de hersenen. De gebruikte dosering in de rattenstudie is lastig te vertalen naar een dosering waarbij effecten kunnen optreden in de mens. Hiervoor ontbreekt informatie over hoe nanozilverdeeltjes zich in een mensenlichaam verspreiden, hoeveel er in de hersenen terecht komt en hoe snel ze worden uitgescheiden.
Meer artikelen: Thema Gezondheid
- Europees project PATROLS zet stappen naar effectievere risicobeoordeling met minder dierproeven
- Nano-gewasbeschermingsmiddelen: Risicobeoordeling voor de mens
- Resistentie tegen nanozilver: een nieuw probleem
- Schade door koolstofnanobuisjes; een nieuw stukje van de puzzel
- Nieuwe methode voorspelt schadelijkheid nanomaterialen voor de longen
- Nanomaterialen mogelijk schadelijk voor ontwikkeling van nakomelingen
- Koperoxide nanodeeltjes ook na aanpassing schadelijk voor de long
- Opgerolde koolstofnanobuisjes toch ook kankerverwekkend in de rat na inademing
- ChemSec noemt koolstofnanobuisjes zorgwekkend
- Nieuw inzicht in gezondheidseffecten voor koolstofnanobuisjes
- Inkorten maakt nanovezels veiliger, maar kunnen ze dan nog gebruikt worden in producten?
- Titaniumdioxide mogelijk kankerverwekkend
- Te weinig kennis over effecten van nanomaterialen op voortplanting en ontwikkeling
- Nieuwe ontwikkeling in testen op veiligheid van nanomaterialen: “Adverse Outcome Pathways”
- Nog veel onduidelijk over huidopname van nanodeeltjes
- Nadelige effecten van zilver nanodeeltjes op geheugen
- Nanodeeltjes van invloed op het microbioom
- Veel discussie in Europa over titaniumdioxide in voeding (E171)
- Blootstelling aan metallische nanodeeltjes verhoogt gevoeligheid voor longinfectie
- Titaniumdioxide nanodeeltjes in lever en milt van de mens
- Nanodeeltjes uit tatoeage-inkt aangetoond in lymfeklieren
- Lange koolstofnanobuisjes en asbestvezels veroorzaken op vergelijkbare wijze longvlieskanker
- Gezondheidseffecten na inademing van lage concentraties zinkoxidenanodeeltjes
- Opname TiO2-nanodeeltjes afhankelijk van blootstellingsroute en stapeling in organen bevestigd
- Waarde van in-vitrotoxiciteitstesten bij vaststellen van genotoxiciteit van TiO2-nanodeeltjes
- IARC classificatie koolstofnanobuisjes (CNTs) verder ondersteund
- Japanse studie toont aan dat inademing van meerwandige koolstofnanobuisjes leidt tot longtumoren maar niet tot longvlieskanker
- Comité Risicobeoordeling adviseert EC: titaniumdioxide verdacht kankerverwekkend bij inademing
- Nanodeeltjes kunnen vanuit de longen in het bloed terecht komen