Dieren in de veehouderij kunnen ziekteverwekkers bij zich dragen waar mensen ziek van kunnen worden. Deze ziekten noemen we zoönosen. Het RIVM onderzoekt samen met de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) en WFSR (Wageningen Food Safety Research) hoe vaak dit soort ziekteverwekkers voorkomen bij verschillende diersoorten in het project Surveillance zoönotische ziekteverwekkers bij landbouwhuisdieren.
Onderzoek op veebedrijven
In dit project onderzoeken RIVM, NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) en WFSR (Wageningen Food Safety Research) hoe vaak ziekteverwekkers voorkomen bij verschillende dieren. Elk jaar wordt een andere sector binnen de veehouderij onderzocht. Sinds 2013 zijn de volgende diersoorten onderzocht: varkens, leghennen, vleeskuikens, melkgeiten en -schapen, vleesrunderen, melkvee en vleeskalveren. Per diersoort wordt bepaald welke ziekteverwekkers worden onderzocht. Vaak zijn dit ziekteverwekkers waarvan uit eerder onderzoek bekend is dat ze voorkomen bij deze diersoort of ziekteverwekkers waarover juist nog veel vragen zijn. Bekende voorbeelden van ziekteverwekkers die bij verschillende diersoorten zijn onderzocht zijn salmonella, campylobacter en ESBL (Extended spectrum beta-lactamases)-producerende bacteriën (antibioticaresistente bacteriën).
Via een steekproef worden elk jaar 200 bedrijven geselecteerd. Inspecteurs van de NVWA bezoeken de bedrijven en nemen monsters van de dieren (mestmonsters, stofmonsters en/of neusswabs). Samen met de veehouder wordt een vragenlijst ingevuld over het bedrijf.
In het laboratorium van WFSR worden de monsters onderzocht. Er wordt gekeken of in de monsters de gekozen ziekteverwekkers voorkomen.
De resultaten van dit onderzoek worden (anoniem) gedeeld met de Europese Unie. EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit), de voedselveiligheidsorganisatie van de EU (Europese Unie) maakt van gegevens uit heel Europa elk jaar een rapport. Deze rapporten vindt u op de website van EFSA.
Onderzoek bij veehouders
Het RIVM vraagt veehouders, gezinsleden en medewerkers van de bezochte bedrijven of zij ook aan het onderzoek willen meedoen. Deelnemers krijgen een pakketje thuisgestuurd met materiaal om een ontlastingsmonster en een neusswab af te nemen. Deze monsters worden teruggestuurd naar het RIVM. In het laboratorium van het RIVM wordt gekeken of in de monsters dezelfde ziekteverwekkers als bij de dieren voorkomen.
Huidige studie
In 2024 wordt onderzoek uitgevoerd op bedrijven met vleesvarkens. Meer informatie over dit onderzoek kunt u lezen in de folder Onderzoek naar ziekteverwekkers in de varkenshouderij.
Heeft u vragen over dit onderzoek? U kunt ons per e-mail bereiken via slbh@rivm.nl
Surveillance varkensinfluenza
Naast de jaarlijkse surveillance landbouwhuisdieren, brengt het RIVM in 2023 ook verschillende griepvirussen bij varkens in kaart.
Lees meer op de pagina Surveillance varkensinfluenza.
Rapporten
Sinds 2016 zijn de rapporten van de Surveillance Landbouwhuisdieren voor iedereen te lezen.