Het RIVM berekende hoeveel PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen) mensen via voedsel en drinkwater in Nederland gemiddeld binnenkrijgen. Via drinkwater alleen ligt die hoeveelheid onder wat we de gezondheidskundige grenswaarde noemen. Via voedsel en drinkwater samen ligt de hoeveelheid wel boven de gezondheidskundige grenswaarde.

Via voedsel krijgen mensen meer dan drie keer zoveel PFAS binnen dan via drinkwater. Als mensen lange tijd meer PFAS binnenkrijgen dan deze gezondheidskundige grenswaarde, kan dit schadelijk zijn voor de gezondheid.

Zoveel mogelijk PFAS in risicobeoordeling

PFAS komen meestal niet als losse stof voor, maar als mengsel van meerdere PFAS. Dat betekent ook dat die PFAS allemaal bijdragen aan de totale giftigheid van het mengsel. Daarom moeten zoveel mogelijk PFAS worden meegenomen bij een risicobeoordeling. Het RIVM heeft hiervoor de RPF-methode ontwikkeld. Hiermee kunnen PFAS als groep worden beoordeeld in mengsels die mensen binnenkrijgen. Bijvoorbeeld via voedsel, drinkwater, of het inslikken van zwemwater.

Drinkwater toetsen met RPF-methode

RPF staat voor Relatieve Potentie Factor. Het is een maat om de schadelijkheid van verschillende PFAS te kunnen vergelijken met PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur). Deze stof wordt als referentie gebruikt omdat de gezondheidskundige grenswaarde van PFAS gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek waarin schadelijke effecten aan PFOA zijn gekoppeld.

De RPF’s zijn berekend op basis van de effecten van PFAS op de lever. Door de concentratie van een individuele PFAS in een drinkwatermonster te vermenigvuldigen met zijn RPF wordt deze concentratie uitgedrukt in PFOA-eenheden. Dit noemen we ook PFOA-equivalenten.  De optelsom van PFOA-equivalenten kan worden vergeleken met de gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS.

Wettelijke kwaliteitseisen drinkwater

De overheid bepaalt de kwaliteitseisen waaraan het drinkwater moet voldoen. De wettelijke kwaliteitseisen voor drinkwater staan in het Drinkwaterbesluit. Voor 20 verschillende PFAS is de wettelijk toegestane hoeveelheid in drinkwater 100 nanogram per liter (ng/L).

PFAS zijn schadelijker voor de gezondheid dan eerder werd gedacht. Dat blijkt uit nieuwe wetenschappelijke inzichten. Daarom heeft de Nederlandse overheid in 2022 een drinkwaterrichtwaarde voor PFAS  vastgesteld van 4,4 ng/L, uitgedrukt als PFOA-equivalenten. Deze richtwaarde zal in de toekomst als wettelijke kwaliteitseis in het Drinkwaterbesluit worden opgenomen.

Deze publicatie legt uit hoe de kwaliteit van het drinkwater in de praktijk getoetst kan worden met behulp van de drinkwaterrichtwaarde. De richtwaarde wordt ook gebruikt bij het beoordelen van lozingen, om zo de innamepunten van drinkwater te beschermen. We verwijzen hiervoor naar Rijkswaterstaat.