Goed ventileren is noodzakelijk voor een gezond en prettig binnenklimaat. Ventileren is het 24 uur per dag verversen van binnenlucht met verse buitenlucht (luchtverversing). De verse buitenlucht vervangt steeds een deel van de lucht in huis die vervuild is door bijvoorbeeld fijnstof en vocht. Ventileren helpt ook om de overdracht van luchtweginfecties te beperken. 

Je kunt op verschillende manieren ventileren. Door ramen op een kier te zetten, via roosters of kieren, of met mechanische ventilatiesystemen. Ook luchten is een vorm van ventilatie. Dat doe je bijvoorbeeld door gedurende 10 tot 15 minuten ramen en deuren wijd tegen elkaar open te zetten. Bijvoorbeeld na het koken, douchen of nadat meerdere mensen samen waren in een ruimte. Je laat dan in één keer veel verse lucht naar binnen. 

Films over ventilatie

video 1

Alvin Bartels, beleidsadviseur infectiepreventie van het RIVM:
Ventileren is het continu verversen van de binnenlucht met de buitenlucht. Hierdoor verklein je de kans dat coronavirusdeeltjes voor langere tijd in de lucht blijven zweven.

Vraag: Wat is onderzocht?
Bartels: We hebben berekend in welke mate verschillende ventilatiehoeveelheden aerogene overdracht van het coronavirus vermindert. Met aerogene overdracht bedoelen we besmetting door het inademen van virusdeeltjes in hele kleine druppeltjes, ook wel aerosolen genoemd, die langdurig en over grote afstand in een ruimte kunnen blijven zweven. Dat kan dus betekenen dat een persoon op meerdere meters afstand wordt besmet. Daar bedoelen we dus niet mee directe besmettingen. Dus dichtbij een besmettelijk persoon, voor
wie die anderhalvemetermaatregel geldt. En in ons onderzoek hebben we gekeken in hoeverre ventileren het aantal ziektegevallen vermindert. Daarmee bedoelen we mensen
die COVID-19 hebben met klachten. En dit hebben we gedaan voor verschillende scenario's. Waaronder een nachtclub, in een concertzaal een klaslokaal en een kantoorruimte.

Vraag: Wat zijn de resultaten?
Bartels: Uit onze berekeningen blijkt dat er vooral een verschil is tussen geen ventilatie en ventilatie volgens de minimale eisen uit de Nederlandse regelgeving zoals opgenomen in het Bouwbesluit. Daarin zit het grootste effect. Dat zien we vooral bij de nachtclub en bij de concertzalen. Daar zagen we een flinke afname in het verwachte aantal ziektegevallen. Als je nou nog meer gaat ventileren is de kans op aerogene overdracht nog kleiner. Alleen het effect in het aantal ziektegevallen is minder groot.

Vraag: Waarom is dit onderzoek belangrijk?
Bartels: We weten dat ventileren belangrijk is voor een prettig en gezond binnenklimaat. Ook helpt het ventileren luchtweginfecties zoals COVID-19 te beperken. Het is echter onduidelijk in welke mate ventileren helpt om aerogene overdracht te voorkomen. Het ministerie van VWS heeft ons daarom gevraagd dat te berekenen. Onze resultaten geven wat meer inzicht in dit complexe vraagstuk. En het geeft ook het ministerie en het kabinet wat meer handvatten om beleidskeuzes te maken.

Vraag: Kan ventilatie besmettingen met het virus helemaal voorkomen?
Bartels: Zelf als je heel veel ventileert lukt dat niet. Dat is ook omdat ventileren met name effect heeft op het voorkomen van aerogene overdracht. Daarom is ventilatie
ŽŽn van de maatregelen. Maar ook andere maatregelen zoals testen, thuisblijven bij klachten en handen wassen blijven belangrijk.

video 2

Verkoeling

Voor verkoeling bij warm weer kun je thuis een ventilator of airco-apparaat gebruiken. Bedenk wel dat deze apparaten de lucht niet verversen, maar alleen verplaatsen. Als je gasten hebt, probeer dan een luchtstroom door de ventilator van persoon naar persoon te voorkomen. Zie ook het Nationaal Hitteplan.

Mobiele luchtreinigers

Luchtreinigers kunnen eventueel aanwezige virussen of bacteriën in de lucht die door het apparaat stroomt, verminderen. Dit doen ze door virussen en bacteriën tegen te houden (bijvoorbeeld via filters) en/of te doden (bijvoorbeeld via UV ultraviolet (ultraviolet)(ultraviolet)-C-straling). Een mobiel elektrisch apparaat dat in een ruimte kan worden gezet, wordt ook wel een ‘stand alone’ luchtreiniger genoemd. Het is nog onbekend of dit soort luchtreinigers een meerwaarde heeft in het voorkomen of verminderen van de overdracht van het coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome (severe acute respiratory syndrome)(severe acute respiratory syndrome)-CoV coronavirus (coronavirus)(coronavirus)-2 op publieke plekken of in huis waar voldoende wordt geventileerd. Ook is onbekend wat de invloed is op de overdracht tussen twee mensen op minder dan 1,5 meter afstand als een luchtreiniger elders in een ruimte staat. Dit geldt ook voor overdracht via handen en oppervlakken. 

Luchtreinigers zijn geen vervanging voor ventilatie. Door te ventileren wordt de binnenlucht ververst met buitenlucht. Luchtreinigers halen deeltjes uit de binnenlucht, maar de lucht wordt niet ververst. Om te zorgen voor een prettig en gezond binnenklimaat dient een ruimte daarom in ieder geval te voldoen aan de geldende regelgeving voor ventilatie. Ook zijn luchtreinigers, net als ventilatie, niet geschikt om de basisregels rond COVID-19 te vervangen. Thuisblijven bij klachten en je laten testen, afstand houden, en (hand)hygiëne blijven belangrijk. Deze maatregelen zijn gericht op het voorkomen van alle vormen van overdracht. Ze voorkomen besmetting met het coronavirus SARS-CoV-2. Het RIVM heeft geen rol in het goedkeuren of adviseren van een bepaald type luchtreiniger.

Wat zijn de adviezen van het RIVM over ventilatie?

RIVM adviseert om minimaal te voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit en bestaande adviezen en richtlijnen. Daarnaast adviseert het RIVM: 

  • Ventileer 24 uur per dag
  • Gebruik en onderhoud het ventilatiesysteem volgens de handleiding
  • Controleer of de ventilatiecapaciteit van de ruimte geschikt is voor de gebruiksfunctie
  • Raadpleeg een deskundige bij twijfel of er voldoende wordt geventileerd 
  • Lucht regelmatig (tussen bijeenkomsten, tijdens pauzes).  

Voor bedrijven/organisaties: normen en tips voor het beperken van ziekteverwekkers in de binnenlucht