Geluid ontstaat doordat een geluidsbron veranderingen in de luchtdruk veroorzaakt. Deze veranderingen bewegen zich als een golfbeweging voort door de lucht. Geluid in onze leefomgeving komt vooral van verkeer, zoals (vracht)auto’s, treinen en vliegverkeer. Andere bronnen zijn bijvoorbeeld horeca- en andere bedrijfsactiviteiten en windturbines. Het geluid van die bronnen verschilt, bijvoorbeeld in toonhoogte of geluidsniveau. Geluid met lage tonen wordt laagfrequent geluid genoemd.

Positieve en negatieve effecten van geluid

Geluid kan zowel positief als negatief worden ervaren. Het kwetteren van vogels wordt bijvoorbeeld vaker positief gewaardeerd in tegenstelling tot langsrazend verkeer. Het horen van te veel geluid kan behalve onprettig ook schadelijk voor de gezondheid zijn. 

Geluid wegverkeer is een gezondheidsrisico 

Geluid van wegverkeer in Nederland wordt na fijnstof gezien als het grootste risico voor de gezondheid door het milieu. Dit blijkt uit onderzoek van de WHO World Health Organization (World Health Organization) naar de invloed van milieufactoren op onze gezondheid. Zo slapen sommige mensen slecht door geluidoverlast en kan het bijdragen aan overgewicht . Ook kan het hoge bloeddruk veroorzaken waardoor het risico op hart- en vaatziekten toeneemt. Ongeveer 84 hartaanvallen per jaar worden in Nederland veroorzaakt door geluidhinder van wegverkeer. Ook kan geluid een negatieve invloed hebben op de leerprestaties van kinderen.

In de podcast Hoe geluid je gezondheid beïnvloedt vertellen onderzoekers van het RIVM  meer over het RIVM-onderzoek naar geluidsbronnen en -niveaus, de invloed van geluid op de gezondheid en over mogelijke interventies.

Blootstelling aan geluid een nationaal probleem

Geluid draagt niet zo ver, hooguit enkele kilometers. Zo beschouwd is geluid een lokaal milieuprobleem. Maar het aantal geluidsbronnen is  groot en gevarieerd In Nederland. Daardoor is vrijwel altijd en overal geluid van menselijke activiteiten te horen. Blootstelling aan geluid is daarom ook een nationaal probleem. Veel geluidshinder komt door wegverkeer en zal de komende jaren steeds verder toenemen. Dit is vooral het gevolg van de hoge bevolkingsdichtheid, de voortgaande verstedelijking en de groei van het verkeer, ondanks het stiller worden van auto’s.

Geluid heeft het meest effect op de gezondheid als het wordt ervaren als lawaai

Gezondheidseffecten zijn gedeeltelijk afhankelijk van de eigenschappen van het geluid, zoals intensiteit, frequentie (toonhoogte) en duur. Daarnaast spelen zogenaamde niet-akoestische aspecten een rol, zoals context, hoe men over de bron van het geluid denkt (attitude),  verwerkingsgedrag (copingstijl), angst en gevoeligheid voor geluid. Geluiden die als prettig ervaren worden en het ontbreken van ongewenst geluid hebben mogelijk juist een positief effect op de gezondheid doordat ze het herstel van stress bevorderen.

Wet- en regelgeving

Geluidsniveaus van verkeer en industrie worden berekend op basis van in de wet vastgelegde regels. Het RIVM beheert de regels voor het berekenen van geluid. Meer uitleg over de regelgeving voor geluid in Nederland kunt u vinden op Informatiepunt Leefomgeving. 

Wat doet het RIVM?

Het RIVM onderzoekt geluidemissies in Nederland en de gevolgen van geluid op de gezondheid. Daarnaast beheert het RIVM de onder de omgevingswet vastgestelde regels voor het berekenen van geluidsniveaus. Met deze wettelijk vastgestelde regels kunnen deskundigen de geluidsbelasting berekenen en eventueel maatregelen voorstellen om geluid te verminderen.