Veroudering is een actueel thema in de discussie over de veiligheid van de (chemische) industrie. Daarbij gaat het naast de veroudering van installaties en machines ook over de veroudering van kennis en procedures en ouder wordende medewerkers. Er is nog weinig onderzoek naar veroudering in de (petro) chemische industrie gedaan. Daarom werkt het RIVM samen met inspecties en sectoren aan concrete maatregelen om de veiligheid van mensen en installaties te verbeteren.
Veroudering wordt in Nederland vaak aangeduid met de Engelse term ‘ageing’. Europese regelgeving verplicht BRZO (Besluit risicos zware ongevallen)-bedrijven (besluit risico’s zware ongevallen) sinds 2015 om veroudering en corrosie van hun installaties in kaart te brengen en te beheersen. Deze SEVESO III-richtlijn beschrijft echter niet precies wat onder veroudering wordt verstaan. De Europese Unie hanteert een brede definitie van veroudering. Behalve door slijtage van materiaal kunnen incidenten bij dit type bedrijven ook zijn veroorzaakt door veroudering van de procedures, de organisatie en de kennis om veilig met de installatie te werken. Het RIVM heeft voor de recente onderzoeken deze brede definitie gehanteerd.
Wat doet het RIVM
Veroudering is een belangrijk thema omdat het zich dat zich op veel verschillende niveaus afspeelt. Tegelijkertijd is over de invloed van veroudering op de veiligheid in de chemische industrie nog maar weinig bekend. Het RIVM wil daarom met onderzoek en analyse van data bijdragen aan begrip van het thema ‘Veroudering’. Ook werkt het RIVM samen met inspecties en sectoren om bij te dragen aan concrete maatregelen om de veiligheid van mensen en installaties in de chemische industrie te verbeteren.
BRZO+
In 2017 is het landelijk meerjarig project ‘Ageing’ gestart. In dat project, in opdracht van BRZO+ werken Brzo (Besluit risico's zware ongevallen)-inspectiediensten samen. Het RIVM ondersteunt deze Brzo-werkgroep met kennis. Ook vergaart het RIVM best practices die Brzo-bedrijven inzetten om de veroudering van hun installaties te beheersen. De focus voor het eerste jaar ligt op Corrosie onder isolatie (Eng.: Corrosion under insulation, CUI), omdat uit onderzoek blijkt dat CUI het meest voorkomende verouderingsfenomeen is dat tot een incident heeft geleid.
Uitkomsten recent onderzoek
Recent heeft het RIVM twee onderzoeken naar de rol van veroudering van installaties gepubliceerd. Daarvoor analyseerde het RIVM de rapportages van incidenten met gevaarlijke stoffen bij BRZO- bedrijven. In 30% van de gevallen bleek veroudering van installaties (mede-) oorzaak is van het ongeval met gevaarlijke stoffen. Dit percentage komt overeen met het percentage dat Engels onderzoek uit 2008 heeft aangetoond.
Het onderzoek is uitgevoerd op basis van beschrijvingen van incidenten die hebben plaatsgevonden bij bedrijven die werken met grote hoeveelheden chemische stoffen. Daarnaast heeft het RIVM met een enquête onderzocht hoeveel aandacht de branches besteden aan veroudering. Daaruit bleek dat veroudering nog niet bij alle branches expliciet wordt meegenomen bij de beheersing van risico’s. Ook blijkt dat bedrijven veroudering verschillend definiëren. Wel zijn er sinds deze enquête verschillende initiatieven genomen om meer aandacht te besteden aan veroudering van installaties.
Europese regelgeving
De Europese richtlijn Seveso-III verplicht bedrijven om aandacht te besteden aan veroudering van hun installaties. De richtlijn is in Nederland via het Besluit risico’s van zware ongevallen (Brzo) van 8 juli 2015 ingevoerd.