De Ongevalsorganisatie Straling (OOS) van het RIVM brengt bij een (dreigend) stralingsincident of kernongeval de radiologisch situatie in kaart. De OOS coördineert en participeert in het Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN). Om de taken goed uit te kunnen voeren heeft het RIVM ook in de voorbereiding een belangrijke rol.

Radiologische situatie in kaart brengen

De OOS brengt de radiologische situatie in kaart door het zogenaamde "radiologisch beeld" op te stellen. Het radiologisch beeld is de periodieke samenvoeging en duiding van alle door de OOS verzamelde radiologische informatie betreffende het incident. Het bevat de resultaten van modelberekeningen en metingen afkomstig van de meetfaciliteiten van het RIVM en van eventuele andere metende partijen. Het radiologisch beeld geeft een prognose (verwachte situatie) en een diagnose (huidige situatie): het verloop van het incident, de besmetting van het getroffen gebied, een schatting van de opgelopen en verwachte stralingsdosis voor de bevolking en voor hulpverleners. De OOS toetst de berekeningen aan de interventiewaarden in het Landelijk Crisisplan Straling.

Het radiologisch beeld bevat enkel radiologische informatie, dus geen informatie over infrastructurele, sociale en economische gevolgen van het incident. Aan de basis van het radiologisch beeld liggen metingen en modelberekeningen. 


 

Coördinatie van het RGEN

Het Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk)) is een netwerk van organisaties die rapporteren en adviseren over de radiologische en gezondheidskundige consequenties van (dreigende) stralingsincidenten of kernongevallen. Het RIVM coördineert het RGEN en brengt zelf ook expertise in (het radiologisch beeld). Het geïntegreerde beeld van het RGEN wordt door de voorzitter gedeeld met het Crisis Expert Team straling en nucleair (CETsn). Het CETsn stelt een advies op voor het bevoegd gezag. Het advies bevat een voorstel voor passende beschermingsmaatregelen.

Bij een incident waarbij (mogelijk) straling vrijkomt, maakt het RGEN een inschatting van de vrijgekomen straling en prognose van de te verwachten verspreiding en blootstelling. Hiervoor heeft het RGEN beschikking tot geavanceerde verspreidingsmodellen, meerdere meetwagens en meetnetten voor bijvoorbeeld straling in voedsel en gammastraling in het milieu. Aan de hand van evaluatie van beschikbare gegevens rapporteert het RGEN over overschrijding van interventieniveaus en over mogelijke beschermende maatregelen, zoals evacuatie, jodiumprofylaxe of ‘koeien op stal’.

In het RGEN worden de gegevens van de aangesloten instituten verzameld, verwerkt, geanalyseerd en geïntegreerd. Het RGEN bestaat uit de volgende organisaties die expertise op verschillende gebieden leveren:

Organisatie Expertise Link
ANVS Task Force Levert een schatting van de bronterm. website
Defensie, CEAG Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid) Ondersteunt bij stralingsmetingen en levert indien van toepassing informatie over defensiemateriaal.  
KNMI Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) Levert meteorologische gegevens. website
KWR Watercycle Research Institute (Watercycle Research Institute) Vormt de schakel tussen RGEN en de laboratoria die metingen verrichten aan besmetting van ruwwater en drinkwater. website
Rijkswaterstaat, WMCN Levert meet- en modelgegevens over besmetting van zee- en oppervlaktewateren (inclusief sediment en slib). website
RIVM Levert het radiologisch beeld door samenvoeging en duiding van meet- en modelgegevens.  
UMCU Universitair Medisch Centrum Utrecht (Universitair Medisch Centrum Utrecht), NVIC Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (UMC Utrecht) (Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (UMC Utrecht)) Levert gezondheidskundig advies. website
WFSR Wageningen Food Safety Research (Wageningen Food Safety Research) Levert gegevens over besmetting van de voedselketen (land- en tuinbouwproducten). website

Voorbereiding

In de voorbereiding op stralingsincidenten en kernongevallen zorgt het RIVM dat de OOSOngevalsorganisatie straling van het RIVM en zijn partners hun taken goed kunnen uitvoeren. Hiervoor:

  • is het RIVM aangesloten bij nationale en internationale netwerken en werkgroepen. Hier zijn deze beschreven;
  • stemt het RIVM af met partners in het CETsn, de nationale crisisstructuur, met buitenlandse partners en in de regio;
  • onderhoudt en beheert het RIVM de benodigde faciliteiten, zoals de crisisruimte, ICT systemen, modellen en meetfaciliteiten;
  • ontwikkelt het RIVM de modellen, meetstrategieën en methoden, om aan internationale standaarden te kunnen voldoen;
  • stelt het RIVM plannen en procedures op;
  • zorgt het RIVM voor opleidingen, trainingen en oefeningen voor de functionarissen van de OOS en het RGEN.

Video

Het RIVM heeft een belangrijke rol bij de crisisrespons bij stralingsincidenten en kernongevallen en heeft hiervoor specialistische faciliteiten. In deze video neemt Herman Schreurs je mee in de Ongevalsorganisatie Straling van het RIVM.
Spreker Herman Scheurs Programma cošrdinator Ongevalsorganisatie Straling