Onze werktijden veranderen. We werken steeds minder volgens standaard werktijden (8.00- 18.00 uur). Dit komt onder andere door de globalisering en technologische vooruitgang. Maar ook door de verruiming van de winkeltijdenwet in 1996 en het feit dat we steeds meer online winkelen. De verwachting is dat deze trends de komende decennia nog verder toenemen (zie pagina VTV2018).
In 2019 werkten ruim 1,3 miljoen mensen soms of regelmatig in de nacht (zie pagina CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek): Werken buiten kantoortijden). Nachtwerk wil zeggen: minimaal 1 uur werken tussen 00.00 's nachts en 06.00 uur 's ochtends. Werken tijdens de nacht verstoort het dag-nachtritme van het lichaam. Volgens een advies van de Gezondheidsraad uit 2017 blijkt dat (langdurig) nachtwerk leidt tot een verhoogd risico op slaapproblemen, diabetes mellitus (type 2), en hart- en vaatziekten.
De impact van werken in de nacht op de gezondheid wordt waarschijnlijk mede bepaald door verschillende karakteristieken van dit type werk. Dit zijn bijvoorbeeld de duur van nachtdiensten en hoe vaak men in diensten werkt. Ook het rooster of patroon waarin verschillende type diensten elkaar opvolgen speelt mogelijk een rol. Onderzoek van het RIVM bij nachtwerkers in Noord-Nederland laat onder andere zien dat dat een derde van de deelnemers nachtdiensten werkt die gemiddeld meer dan 8 uur duren, en dat 40% van de deelnemende nachtwerkers al 20 jaar of langer nachtdiensten werkt.
Het RIVM onderzoekt of en hoe nachtwerk de gezondheid schaadt en welke preventieve maatregelen die gezondheidsrisico’s kunnen verminderen.
Heeft jouw organisatie interesse om hieraan mee te werken? Klik dan op deze link voor meer informatie.
Wat is het dag-nachtritme?
Het menselijk lichaam heeft een interne klok, ook wel de biologische klok genoemd. Hierdoor hebben we allemaal een dag-nachtritme van ongeveer 24 uur. Dit ritme wordt ook wel het circadiane ritme genoemd (‘circa één dag’). Dit ritme is te zien in het slaap-waakritme, maar ook in een groot aantal andere lichaamsprocessen. Zo beïnvloedt de biologische klok processen zoals hormoonafgifte (o.a. melatonine en cortisol) en de glucosehuishouding.
Verschillende lichaamsfuncties waaronder lichaamstemperatuur, honger en verzadiging, worden ook gereguleerd door de biologische klok. De biologische klok zorgt er dus voor dat de processen in ons lichaam op het juiste moment plaatsvinden. Verstoringen in de biologische klok kunnen optreden door verschillende oorzaken zoals nachtwerk, een jetlag of door langdurig gebruik van lichtgevende schermen in de avond.
