Het Nationaal Hitteplan is een waarschuwingssysteem van het RIVM. Het RIVM waarschuwt landelijke organisaties in de zorg op verschillende momenten tijdens het hitteseizoen. Het hitteseizoen duurt van mei tot en met september. Maar als het Nationaal Hitteplan actief is, geldt de oproep voor iedereen die op wat voor manier dan ook zorg draagt voor kwetsbare groepen. Ook voor hen is dit een signaal: Let op, zorg voor elkaar.
Voor organisaties en (zorg)professionals en mantelzorgers
Het Nationaal Hitteplan is bedoeld voor organisaties en professionals in de zorg en mantelzorgers. Het RIVM laat hen weten als er hitte verwacht wordt. Zo kunnen zij zich voorbereiden op de hitte in de ondersteuning van en zorg voor kwetsbare groepen. Zorgorganisatie kunnen bijvoorbeeld hun eigen hitteplan van de plank halen.
Op dit moment ontvangen circa 70 landelijke branche- en belangenorganisaties in de zorgketen de berichten in het kader van het Nationaal Hitteplan. Deze landelijke organisaties vertegenwoordigen bijvoorbeeld ouderen of huisartsen. Ook het Nederlandse Rode Kruis, GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland, en de vereniging van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN (Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland)) staan op de verzendlijst. Het is aan de organisaties zelf of en hoe zij hun eigen achterban informeren.
3 informatiemomenten
Het Nationaal Hitteplan beschrijft 3 momenten waarop het RIVM communiceert over hitte. Pas als er een grote kans is op aanhoudende of extreme hitte wordt het Nationaal Hitteplan ‘geactiveerd’.
-
Aan het begin en einde van het hitteseizoen (alleen via e-mail)
Van mei tot en met september bestaat er de kans op aanhoudende hitte die voldoet aan de opgestelde criteria. In deze periode kan het Nationaal Hitteplan geactiveerd worden. Het is dus belangrijk deze hele periode hier alert op te zijn.
Het RIVM stuurt daarom begin mei een standaard bericht naar alle betrokken partijen om de start van het seizoen onder de aandacht te brengen. Dit is een attentie zodat organisaties en instellingen zich op tijd kunnen voorbereiden op een periode van aanhoudende hitte. Bijvoorbeeld door interne afspraken rondom hitte opnieuw door te nemen en als het nodig is aan te passen.
Aan het eind van het seizoen stuurt het RIVM een laatste bericht waarin het hitteseizoen wordt afgesloten. Als het Nationaal Hitteplan werd geactiveerd, vindt er ook een evaluatie plaats. Met deze informatie van KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut), GGD’en en betrokken organisaties kan het Nationaal Hitteplan verbeterd worden. -
Bij een voorwaarschuwing (alleen via e-mail)
Als er een kans is op een periode van (meer dan) 4 dagen met een maximumtemperatuur boven de 27 °C, dan informeert het KNMI het RIVM hierover. Het RIVM stuurt dan een e-mail met deze voorwaarschuwing naar alle betrokken partijen.
Dat betekent dat alle organisaties die dit bericht ontvangen er rekening mee moeten houden dat er op korte termijn een periode van aanhoudende hitte kan aanbreken. De organisaties kunnen intern nagaan of ze voldoende in staat zijn om hun afgesproken taken te vervullen. Welke taken dat zijn, verschilt per (type) organisatie. Het is de eigen verantwoordelijkheid van iedere organisatie om op basis van de voorwaarschuwing de juiste acties in gang te zetten. -
Bij een waarschuwing (activatie van het Nationaal Hitteplan)
Als de kans groot is op een periode van (meer dan) 4 dagen met een maximumtemperatuur boven 27 °C dan overlegt het KNMI met het RIVM. Bij dit overleg zijn de veiligheidsmeteoroloog van het KNMI en de coördinator Nationaal Hitteplan van het RIVM aanwezig. Er vindt afstemming plaats met de communicatieafdelingen van beide organisaties.
Het RIVM besluit op basis van dit overleg of er een waarschuwing komt. Hierbij wordt rekening gehouden met de aanhoudende hitte, maar ook met andere criteria zoals de nachttemperatuur en luchtvochtigheid. Als besloten wordt om een waarschuwing te versturen, dan is het Nationaal Hitteplan daarmee geactiveerd. Dit is doorgaans meer dan 24 uur van te voren bekend. Het RIVM brengt dan ook een nieuwsbericht uit dat het Hitteplan is geactiveerd. Met het nieuwsbericht wordt deze boodschap ook onder de aandacht gebracht van mantelzorgers en andere hulpverleners.
Alle betrokken organisaties kunnen deze waarschuwing gebruiken om hun eigen achterban te informeren. Elke organisatie maakt zelf de keuze om de maatregelen te nemen die ze vooraf bepaald hebben. Een zorginstelling kan bijvoorbeeld het eigen hitteplan in werking stellen en een brancheorganisatie kan een bericht op de website plaatsen of een nieuwsbericht doorsturen naar hun achterban.
De waarschuwingsfase bestaat uit een getrapte informatieketen (zie figuur 1).
Figuur 1: Schematische weergave van de getrapte informatieketen in de waarschuwingsfase
Figuur 1: Schematische weergave van de getrapte informatieketen in de waarschuwingsfase
- Het RIVM laat zich door het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) informeren over de weersverwachting en besluit vervolgens of het Nationaal Hitteplan geactiveerd wordt.
- Het RIVM stuurt in afstemming met het KNMI een hittebericht (e-mail). Daarin staat naast inhoudelijke informatie ook de actuele weersverwachting.
- De ontvangers van dit bericht besluiten zelf op welke manier ze deze informatie gebruiken om hun eigen achterban en regionale contacten te informeren. Ook maken GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en, brancheorganisaties en het Nederlandse Rode Kruis zelf de afweging of ze via hun eigen communicatiekanalen het algemeen publiek informeren.
- Het RIVM en KNMI plaatsen een (gezamenlijk) nieuwsbericht en geven informatie via de website. In veel gevallen krijgt het activeren van het Nationaal Hitteplan veel aandacht in kranten en op de radio/tv (televisie). Daardoor zijn de mantelzorgers en de rest van Nederland geïnformeerd.
- Het RIVM stuurt dagelijks een hittebericht (e-mail) met de actuele weerssituatie.
- De waarschuwingsfase eindigt met een duidelijke e-mail naar alle ontvangers van het hittebericht waarin staat vanaf welke dag het Nationaal Hitteplan niet meer actief is. Ook plaatst het RIVM een nieuwsbericht op de website.