Een recent overzichtsartikel beschrijft hoe verschillende factoren samen toch invloed hebben op de opname door de huid (zie KIR-nano Signaleringsbrief 2016 nummer 3). Het betreft naast eigenschappen van het nanomateriaal zelf (grootte, chemische eigenschappen van het oppervlak, eventuele onzuiverheden, afscheiding van ionen, etc.) ook eigenschappen van de huid, (hoeveelheid haarschachten, aanwezigheid van zweet op het huidoppervlak, eventuele beschadigingen, etc.).
Met name de blootstelling aan metallische nanodeeltjes en nanodeeltjes met residuen van metalen verdient volgens de onderzoekers extra aandacht. Dergelijke nanodeeltjes scheiden mogelijk ionen af die een allergische huidreactie kunnen veroorzaken (bijvoorbeeld nikkel).
Nanozilver heeft een antibacteriële werking en wordt daarom veel gebruikt in zowel medische- als consumententoepassingen. Recent onderzoek wijst uit dat deze nanodeeltjes uit zilverhoudend textiel in de bovenste laag van de huid kunnen doordringen, maar daar al snel samenklonteren tot groottes van enkele honderden nanometers tot enkele micrometers.
Er werd door het dragen van zilverhoudend textiel geen zilver opgenomen in het lichaam (er werd geen zilver gevonden in de urine), maar het zilver kon wel doordringen in de bovenste laag van de huid. Het risico daarop was bij gezonde vrijwilligers even groot als bij mensen met atopisch eczeem (1). Daarnaast waren er geen aanwijzingen dat het dragen van zilverhoudend textiel leidt tot ontstekingsreacties in de huid. Recent is gevonden dat zilvernanodeeltjes een allergische reactie kunnen veroorzaken in muizen. In mensen wordt voor zover bekend echter nooit een dergelijk allergisch contacteczeem (2) tegen zilver gevonden.
RIVM/KIR (kennis- en informatiepunt risico’s van nanotechnologie)-overweging
Er bestaat al lange tijd discussie over de mogelijke risico’s van blootstelling aan nanodeeltjes via de huid. Nanozilver komt echter niet verder dan de buitenste laag van de huid (de hoornlaag), ook als de huid niet geheel intact is. Zilver leidt niet tot allergisch contacteczeem bij mensen. Dat bleek ook uit bovenstaand onderzoek met vrijwilligers. Een lokale ontstekingsreactie in de huid als gevolg van blootstelling aan zilver is dan ook niet te verwachten. Het gebruik van metallische nanodeeltjes met daarin metalen die wél metaalallergie kunnen veroorzaken (bijvoorbeeld nikkel) in producten waarbij huidblootstelling mogelijk is, is sterk af te raden, vanwege een mogelijke allergische huidreactie door afgescheiden ionen.
- Atopisch eczeem is een erfelijke vorm van eczeem
- Allergisch contacteczeem is een huidaandoening die wordt uitgelokt door een externe stof die het afweersysteem in de huid activeert. Bij metalen spreekt men vaak van metaalallergie (bv. nikkelallergie).
Meer artikelen: Thema Consumentenproducten
- Europese Commissie grijpt naar laatste redmiddel om data over veiligheid van nanomaterialen in cosmetica te krijgen
- Zijn niet-medische mondkapjes met nanomaterialen veilig?
- Welke ontwikkelingen van nanovoeding verdienen aandacht?
- Nanomaterialen in cosmetica: welke zijn veilig?
- Onderzoek naar titaniumdioxide nanodeeltjes in hedendaagse lifestyleproducten
- Veiligere alternatieven voor uv-filters in zonnebrand gezocht
- Nanodeeltjes in Nederlands drinkwater heeft lage prioriteit
- Frankrijk laat voedseladditief E171 (titaniumdioxide) niet meer toe
- Nanodeeltjes van zinkoxide dringen niet door de huid na smeren van zonnebrandcrème
- Nanodeeltjes uit tatoeage-inkt aangetoond in lymfeklieren
- Vermelding nanomaterialen op etiketten nog niet op orde.
- Opname TiO2-nanodeeltjes afhankelijk van blootstellingsroute en stapeling in organen bevestigd
- Waarde van in-vitrotoxiciteitstesten bij vaststellen van genotoxiciteit van TiO2-nanodeeltjes
- Overzicht van gezondheidsrisico's synthetisch amorf silica als voedseladditief
- Zilvernanodeeltjes dringen niet door de huid heen
- Gebruik nanodeeltjes titaniumdioxide en zinkoxide in zonnebrandcreme lijkt vooralsnog veilig
- ECHA lanceert de online ‘European Union Observatory for Nanomaterials’
- Nieuw nanodeeltje als uv-filter in zonnebrandcrème?
- Overzicht Informatie nodig voor tijdige en veilige beoordeling van nano-ingrediënten in cosmetica