‘Infodemie’ hoe bestrijd je dat? 

 Een infodemie is teveel informatie, vaak vals of misleidend, digitaal of fysieke tijdens een ziekte-uitbraak. Het veroorzaakt verwarring en risicovol gedrag dat de gezondheid kan schaden. Het leidt ook tot een wantrouwen in de gezondheidsautoriteiten en het ondermijnt de respons van de publieke gezondheid. Een infodemie kan uitbraken intensiveren of verlengen wanneer mensen niet zeker weten wat ze moeten doen om hun gezondheid en de gezondheid van de mensen om hen heen te beschermen. Met de toenemende digitalisering  kan informatie zich sneller verspreiden. Dit kan helpen om informatielacunes sneller op te vullen, maar kan ook schadelijke berichten versterken.  Succesvolle infectieziektebestrijding valt of staat met goede communicatie. Een ‘doorgedraaide mediacyclus’ met een teveel aan informatie, maar ook moedwillig wegkijken zit een goed oordeel over wat te doen in de weg. 

Reden te meer om deze Transmissiedag aandacht te besteden aan de infodemie rondom infectieziektebestrijding. We zien u graag op de 26e maart 2024. 

Programma

 

     
08:30   Registratie en ontvangst deelnemers
     
     
09:30-09:35  

Opening door dagvoorzitter | Saskia van Egmond ( GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Kennemerland)

     
09:35-10:00  

Welkom en introductie | Gastspreker

     
10:00-10:45  

Je epidemiologische gereedschapskist gebruiken bij de infomedie |  Dr. Sonia Boender  (Team Onderzoek & Preventieontwikkeling GGD Amsterdam) 

     
10:45- 11:05   Pauze met koffie & thee
     
11:05-11:50   Desinformatie percepties, cynisme en het herstellen van vertrouwen in crisistijd | Dr. Michael Hameleers (Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen UVA) 
     
11:50-12:50   Workshopsessie 1  
     
12:50-14:00   Lunch & postersessie met aanwezigheid van betrokken onderzoeker
     
14:00-14:45   Drie plenaire poster pitches van 10 minuten | Uitreiking Jim van Steenbergen posterprijs   
     
14:55-15:05   Pauze met koffie & thee
     
15:05-16:00   Workshopsessie 2
     
16:00–16:30   ‘Kwakzalverij en infecties’ | Prof. Dr. Louis Kroes (Medische Microbiologie, in het bijzonder de klinische virologie en Medische Microbiologie LUMC Leids Universitair Medisch Centrum (Leids Universitair Medisch Centrum)
     
16:30-18:00   Borrel en napraten
     
     
     

 

Toelichting op de Workshops

Workshop 1: “De Doelgroepgerichte Droom”   

In deze workshop worden collega’s meegenomen in het belang van een doelgroepgerichte aanpak in de infectieziektebestrijding en krijgt men handvatten voorgeschoteld om dit in de praktijk uit te voeren.   
Dit wordt gedaan door theorie en praktijkervaringen te delen met aan de ene kant wat uitleg over gezondheidsgedrag en de theorieën daarover en feiten met aan de andere kant de vertaling hiervan naar de praktijk en wat je daarvoor nodig hebt. U bent welkom bij dit eigentijds toneelstuk, we denken dat hier nog lang over nagepraat zal worden.  
   
Workshopleiders: Timo Boelsums GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Regio Rotterdam en Putri Hintaran GGD Regio Utrecht  

Workshop 2: Communicatie als onderdeel van infectieziektebestrijding

Bij een uitbraak van een infectieziekte heeft jouw communicatieafdeling een heel belangrijke rol. Goed geïnformeerde betrokkenen kunnen ervoor zorgen dat de uitbraak beheersbaar blijft of zelfs kleiner kan worden. Maar hoe krijg je dat voor elkaar en hoe ga je om met de druk van alsmaar toenemende vragen van de inwoners van jouw GGD-regio, de pers en andere zorgprofessionals?

Tijdens deze workshop nemen we je mee de opschalingsstructuur van het Centrum Infectieziektebestrijding en hoe communicatie daarin is opgenomen.  Hoe werken de artsen en onderzoekers van het RIVM samen met de communicatieadviseurs. Ook bespreken we graag hoe we GGD’en nog beter kunnen ondersteunen in hun publieksvoorlichtende taken bij uitbraken van infectieziekten.

Workshopleiders: Kevin Kosterman  & Marlies Hilhorst

 Workshop 3: “Vaccinatiegedrag ontleed.”   

In deze workshop gaan de deelnemers actief aan het werk met een gedragscascade en gedragsinterventietechnieken. Dit is een techniek die in de gedragsunit veel wordt gebruikt. Het traject tussen in aanmerking komen voor een vaccin tot het daadwerkelijk ophalen van een vaccin wordt in stappen ontleed. Voor iedere stap wordt bekeken wat mensen weerhoudt of stimuleert de volgende stap te nemen. Hoe speelt informatie een rol en op welk moment in het proces is het mogelijk doorslaggevend? De deelnemers van de workshop worden hierdoor uitgenodigd na te denken over gedragsmechanismen en samen interventies te bedenken die gebaseerd zijn op wetenschappelijke kennis over menselijk gedrag.  

Workshopleiders: Mattijs Lambooij en Sarah van Hameren

Workshop 4: ”Artificial intelligence – what’s in it for us?”  

Let op: Deze workshop zal voornamelijk in het Engels worden gehouden    

Het doel van deze workshop is: 

- Een introductie te geven over de belangrijkste concepten van kunstmatige intelligentie (AI).    

- Deelnemers te informeren over de mogelijkheden en uitdagingen van AI.    

- Recente ontwikkelingen en toepassingen te begrijpen.   

Tijdens deze workshop gaan we in op AI én praktische toepassingen voor de GGD. We behandelen de volgende vragen: hoe werkt machine learning? Welke soorten machine learning zijn er? Wat zijn de meest recente ontwikkelingen en trends, zoals Deep Learning en Large Language Models, zoals ChatGPT? Hoe kunnen we deze technieken optimaal inzetten in de infectieziektebestrijding en voor infodemic management? Deelnemers worden aangemoedigd om taken, problemen en vragen uit de praktijk naar de workshop mee te nemen. Door praktische toepassingen en voorbeelden te bespreken die relevant zijn voor de GGD, willen we deelnemers met én zonder voorkennis een goed inzicht geven in de huidige status, capaciteiten en grenzen van AI. 

Sprekers/workshopleiders: Pierre Albert ( VU Vrije Universiteit (Vrije Universiteit)/RIVM postdoc) en Florian Kunneman (Assistant Professor at the Utrecht University / RIVM). Beide werkzaam op het RIVM SPR Strategisch Programma RIVM (Strategisch Programma RIVM) Efficient project. 

Workshop 5: “Mijtendemie”  

Met de sterke toename van de incidentie van scabiës vanaf 2019 schepte de onduidelijkheden in de behandel- en diagnostische keten verwarring. Waardoor deze onduidelijkheden beter konden worden opgespoord en eenmaal gevonden ook verholpen. Behandeladviezen bleken namelijk onderling te verschillen en het diagnostisch proces was lastig, zowel klinisch als organisatorisch. Om een voorbeeld daarvan te noemen, informatie in folders op verschillende websites waren niet uniform. Het gebrek aan onderlinge uniformiteit in informatie leidde tot onrust onder patiënten met scabiës, hun omgeving, maar ook onder professionals onderling. Een infodermie was een feit.  
 
In deze workshop gaan we in op het ontstaan van deze infodermie en de eigen rol van de infectieziektebestrijding (?) keten in het veroorzaken daarvan. Welke lessen hebben we geleerd en wat zijn de signalen om nog van te leren? Wanneer vereist een regionaal probleem landelijke regie? En wat is het samenspel tussen communicatie, diagnostiek en behandeling?  
Zijn jullie nieuwsgierig geworden? Meld je aan!

Workshopleiders: André Meeske ( LCI Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding)(Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding)

Workshop 6: “Wordt een pro in het herkennen en verspreiden van misinformatie”  

Deze workshop wordt georganiseerd door de Dutch Disease Detectives, dat is de werkgroep "toegepaste epidemiologie van infectieziekten" van de Nederlandse Vereniging voor Epidemiologie. Deelnemers krijgen een leuke en praktische workshop waarin de concepten over Infodemic management worden toegelicht aan de hand van praktische voorbeelden. De workshop is geschikt voor iedere public health professional die zich wil verdiepen in de verschillende tactieken voor het verspreiden van misinformatie en nepnieuws. We gaan tijdens de workshop dieper in op hoe je je als professional kunt verhouden tot misinformatie en de verspreiding ervan.

Workshopleiders: Alma Tostmann, Raïssa Tjon-Kon-Fat, en Sonia Boender  

  

Workshop 7: “Samenwerken in de regio, oog hebben voor de rest”    

Een interactieve workshop rondom bovenregionale casuïstiek. Laat je verrassen!   

Workshopleiders: REC/ RAC Regionale Arts Consulenten (Regionale Arts Consulenten)  

 

Toelichting op indienen Posterabstracts

Ook dit jaar kun je een poster indienen over infectieziektebestrijdingsonderzoek en infodemie projecten binnen de openbare gezondheidszorg. Inzendingen die specifiek betrekking hebben op het thema ‘infodemie’ in de infectieziektebestrijding zijn zeer welkom.  Een selectie hiervan zal plenair worden gepresenteerd tijdens een plenaire sessie waarna de Jim van Steenbergen posterprijs zal worden uitgereikt.  

Let op: De indiener dient er zelf zorg voor te dragen dat de poster op de Transmissiedag in geprinte of gedrukte vorm aanwezig is op staand A0-formaat.   

De uiterste inleverdatum voor abstracts en posters is maandag 11 maart 2024. Het indienen van abstracts en de benodigde informatie doet u via dit formulier.  

Jim van Steenbergenprijs

De Jim van Steenbergenprijs is een prijs voor de beste poster die vanaf 2017 op de jaarlijkse Transmissiedag infectieziekten wordt uitgereikt. De jury bestaat uit professionals uit de infectieziekte bestrijding voor 2024 zijn dit: Winnaar Jim van Steenbergenprijs 2023 (Paulien Tolsma); Wetenschapscommissie NVIB (Volker Hackert ); REC/ RAC Regionale Arts Consulenten (Regionale Arts Consulenten) (Femke Koedijk); RIVM EPI Centrum Epidemiologie en Surveillance van infectieziekten (Centrum Epidemiologie en Surveillance van infectieziekten)/ IDS Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en laboratorium Surveillance (Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en laboratorium Surveillance)/ LCI Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding) (Bettie Voordouw (IDS) en Monica Wong (LCI)). Alle inzendingen worden individueel volgens score model beoordeeld en vervolgens worden gezamenlijk een top 3 aangewezen. De criteria voor de selectie van de top 3 posters zijn o.a. wetenschappelijke kwaliteit, innovatieve aanpak, relevantie voor de dagelijkse praktijk van infectieziektebestrijding en helderheid van de inzending.   

Deze drie genomineerde posters door de vakjury worden plenair gepitcht tijdens het onderdeel ‘plenaire poster pitches’.   

Het publiek van de Transmissiedag stemt na de pitches voor 1 van de 3 posterpresentatoren. Degene met de meeste stemmen wordt winnaar van de Jim van Steenbergenprijs.  

Wie is Jim van Steenbergen?  

Dokter Jim van Steenbergen (1950) is een arts infectieziektebestrijding die in 1995 verantwoordelijk werd en vorm gaf aan het toen opgerichte LCI(Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding), de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM Centrum voor infectieziektebestrijding. Vanaf 2011 was Jim ook als onderzoeker werkzaam aan het Leids Universitair Medisch Centrum ( LUMC Leids Universitair Medisch Centrum (Leids Universitair Medisch Centrum)).  

Jim vertelt in een interview vlak voor zijn pensioen:  'Het blijkt dat niet iedereen gemotiveerd is om zijn werk continu te verbeteren. Toch is niet alles slecht. Nederlanders staan bekend als mopperaars, brommers en zeurders over wat niet goed is, maar het resultaat van al dat gezeur is dat er wel heel veel dingen verbeteren. Sinds ik begon met werken: er is enorm veel gebeurd in de ontwikkeling van de infectieziektebestrijding maar het is ook goed om te blijven mopperen.'  
Het tekent Jim dat hij collega’s oproept om kritisch en nieuwsgierig te blijven en soms zelfs te mopperen. Daar komen mooie projecten uit voort waarvan de inzendingen voor de jaarlijkse posterprijs goede voorbeelden zijn.  

De prijs  

De winnaar gaat niet alleen voor de eer, maar krijgt naast het bekende beeldje ook een waardebon ter waarde van € 1500,- te besteden aan een congres/symposium op het gebied van infectieziektebestrijding.  

Posterprijswinnaars   

2017: Rosa Joosten  

2018: Timo Boelsums  

2019: Stijn Raven   

2023: Paulien Tolsma