Samenvatting

Het RIVM heeft op basis van een literatuurreview in kaart gebracht welke nieuwste medische toepassingen worden ontwikkeld die gebruikmaken van ioniserende of niet-ioniserende straling. Beide soorten straling worden voor zowel diagnostiek als behandeling ingezet. Door beperkte gegevens over stralingsrisico's voor de behandelaar en de patiënt bleek een analyse hiervan voor de meeste van deze toepassingen nog niet mogelijk. Ook de doelmatigheid van de technieken verdient nader onderzoek. Ioniserende straling. Medische toepassingen die gebruikmaken van ioniserende straling zijn bijvoorbeeld röntgenfoto's en CT (Computertomografie), waarmee beelden van de inwendige mens worden gemaakt. Een aantal van de nieuwe toepassingen op dit gebied zijn heel specifiek waardoor ze niet breed toepasbaar zijn, of ze moeten zich in de praktijk nog bewijzen. Bij de veelbelovende ontwikkelingen zijn drie trends waarneembaar: de eerste is verfijning van bestaande diagnosemethoden, waardoor met minder straling een beter beeld kan worden gemaakt. De tweede trend is de combinatie van diagnostische beeldtechnieken waardoor meer informatie wordt verkregen, zoals bij de combinatie van PET- en MRI-scans. Tenslotte zijn er voor Nederland nieuwe behandeltechnieken, zoals protontherapie waarmee tumoren gerichter kunnen worden behandeld. Niet-ioniserende straling. Medische toepassingen die gebruikmaken van niet-ioniserende straling kunnen worden verdeeld in bronnen van elektromagnetische velden, infrarood-, optische en uv-straling. Bij de ontwikkelingen op dit gebied zijn eveneens drie trends waarneembaar. De eerste betreft technieken met kleinere, snellere en goedkopere apparatuur die 'aan het bed' kan worden gebruikt, zoals lasers voor anatomische beeldvorming. Bij de tweede trend gaat het om technieken die worden gebruikt om lichaamsfuncties op afstand te volgen, dus zonder dat een ingreep in het lichaam nodig is (minder invasief). Een voorbeeld is radar om de hartslag en ademhaling te meten. De derde trend is de zogeheten miniaturisering, zoals meetpleisters die radiografisch informatie over lichaamsfuncties verzenden of nanodeeltjes om tumoren lokaal te verwarmen (hyperthermie).