Samenvatting

Werknemers kunnen op hun werkplek blootgesteld worden aan chemische stoffen. Om ervoor te zorgen dat deze blootstelling niet schadelijk is voor de gezondheid, worden zogeheten grenswaarden bepaald. Dit betekent een veilig blootstellingsniveau voor stoffen die mensen op de werkplek kunnen inademen, zodanig dat deze blootstelling, zelfs als deze herhaaldelijk voorkomt gedurende het gehele beroepsleven, niet schadelijke is voor de blootgestelde personen én hun nageslacht. Voor de groep kankerverwekkende stoffen die directe schade aan het DNA veroorzaakt is echter een andere methodiek nodig dan voor stoffen die een drempel kennen voor het schadelijke effect. Elke blootstelling aan deze zogeheten niet-drempelwaarde kankerverwekkende stoffen, hoe laag ook, brengt namelijk een mogelijk risico met zich mee. Voor deze groep stoffen worden grenswaarden bepaald op basis van een 'risiconiveau': het aantal extra kankergevallen als gevolg van een blootstelling aan een dergelijke stof. Het RIVM heeft geïnventariseerd welke methodieken in de Europese Unie voor dit type stoffen gebruikt worden. De inventarisatie is in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gemaakt vanwege diens wens om de methodieken Europees te harmoniseren. Er blijken veel overeenkomsten maar ook enkele verschillen te zijn. Een van de overeenkomsten is dat de methodieken op dezelfde uitgangspunten zijn gebaseerd. Zo worden vergelijkbare criteria gebruikt voor de kwaliteit en geschiktheid van de geselecteerde data waarmee de grenswaarden worden bepaald. Ook wordt bij alle methodieken de voorkeur gegeven aan data verkregen uit mensen na blootstelling op de werkplek, boven het gebruik van data uit dierproeven. Hierbij wordt erkend dat deze 'humane data' in veel gevallen niet beschikbaar of ontoereikend zijn. De voornaamste oorzaak van verschillen in grenswaarden voor deze categorie kankerverwekkende stoffen zijn beleidsmatige keuzes over de hoogte van het risiconiveau. Andere oorzaken zijn de keuze bij dierstudies voor het blootstellingsniveau dat het schadelijk effect veroorzaakt, en factoren zoals de onzekerheidsmarge die wordt gehanteerd bij de vertaalslag van dierproefresultaten naar de mens. Ten slotte zijn overwegingen als sociaaleconomische of technisch haalbare van invloed op de uiteindelijke grenswaarden.