Samenvatting

Dit rapport beschrijft een model dat dient om de kwaliteit van het oppervlaktewater te berekenen op Europese schaal. Het model combineert een GIS-gebaseerde aanpak om belastingen te schatten, geohydrologische gegevens om de modelstructuur te bepalen en statistische technieken om parameters te schatten. Het model start met een inventarisatie van diffuse bronnen van N en P: landbouw en atmosferische depositie. Stikstofstromen worden geacht zowel de oppervlakkige afstroming als de grondwaterstroming te volgen, fosfor volgt alleen de oppervlakkige afvoer. Naast diffuse bronnen vormen afvalwaterlozingen een belangrijke bron van nutrienten, in het bijzonder voor fosfor. Met realistische waarden voor de modelparameters blijkt het mogelijk een goede overeenstemming te verkrijgen tussen geschatte riviervrachten en metingen. De resultaten geven twee probleemgebieden aan: West-Europa (Theems, Schelde, Elbe, Rijn) met zijn intensieve landbouw en hoge bevolkingsdichtheid, en Zuid-Europa, waar lokaal hoge belastingen voorkomen, die in combinatie met lage afvoeren van water voor hoge concentraties zorgen. Voor de kustzeeen van Europa werden concentraties berekend op grond van conservatief gedrag van N en P. Bestaande advectie-diffusiemodellen werden gehercalibreerd op basis van saliniteitsgegevens. De resultaten wijzen uit dat de belangrijkste probleemgebieden liggen in de Oostzee en Zwarte Zee, met veel kleinere effecten in de Noordzee en de Adriatische Zee. In andere kustwateren zijn de menselijke invloeden gering. Hierbij moet worden opgemerkt, dat door ruimtelijke en seizoensvariabiliteit, die in deze studie niet is meegenomen, in bepaalde deelgebieden (m.n. kustzones) periodes met belangrijke problemen toch kunnen voorkomen.