Samenvatting

Het RIVM heeft onderzocht wat voor invloed het geluid van militair vliegverkeer (onder andere AWACS) heeft op de gezondheid van inwoners in de Nederlandse regio rond de vliegbasis. Daaruit blijkt dat tussen 2002 en 2012 de omvang van de hinder met ongeveer de helft en de omvang van de gezondheidseffecten met bijna twee derde zijn afgenomen. Deze daling gaat gelijk op met het afgenomen aantal vliegbewegingen, en daarmee naar alle waarschijnlijkheid, met de blootstelling aan geluid van militair vliegverkeer. Maar nog steeds heeft een deel van de bewoners last van ernstige geluidhinder. Daarnaast heeft een aantal inwoners last van een hoge bloeddruk of ondervindt hart- en vaataandoeningen (hartinfarct, beroerte) door het geluid van militaire vliegtuigen. Met dit onderzoek is niet aan te tonen of de verhoogde kans op sterfte door een beroerte een gevolg is van het militair vliegtuiggeluid. Het kan ook niet worden uitgesloten, aangezien er een aanwijzing is voor een verhoogde kans op sterfte door een beroerte in het gebied waar de blootstelling aan militair vliegtuiggeluid het hoogst is. Er zijn meerdere factoren die een beroerte kunnen veroorzaken, zoals iemands leefstijl. Gegevens over deze factoren bij de bevolking zijn niet bekend. Er zijn geen signalen gevonden voor een verhoogd risico op sterfte door alle hart- en vaataandoeningen samen. In 2012 hadden ongeveer 29.000 van de circa 500.000 volwassen inwoners in Zuid-Limburg last van ernstige geluidhinder. In de regio rond de vliegbasis Geilenkirchen zijn dit ongeveer 13.000 van de circa 220.000 volwassen inwoners. Vooral inwoners van gemeenten dichtbij de vliegbasis, zoals Onderbanken, Brunssum en Schinnen ondervinden veel geluidhinder. Als mensen zelf aangeven hoe ze hun gezondheid ervaren (zelfgerapporteerde gezondheid), is daarin geen relatie terug te zien met geluid van vliegverkeer. Van de 638 kinderen met een leesachterstand in Zuid-Limburg, hebben naar schatting twee kinderen een leesachterstand als gevolg van het geluid van vliegverkeer. Rondom de vliegbasis Geilenkirchen is dit één kind op 272 kinderen met een leesachterstand als gevolg van het geluid van militair vliegverkeer. Van de ongeveer 160.000 mensen in Zuid-Limburg die volgens berekeningen een hoge bloeddruk hebben, hebben naar schatting 80 mensen een hoge bloeddruk als gevolg van het geluid van vliegverkeer. Daardoor zullen naar verwachting zeven mensen in de komende 20 jaar hart- en vaataandoeningen krijgen als gevolg van blootstelling aan vliegverkeer. Rondom de vliegbasis Geilenkirchen zijn dit 33 mensen met een hoge bloedruk als gevolg van geluid van militair vliegverkeer. In de komende 20 jaar zal dit tot drie gevallen van hart- en vaataandoeningen leiden. Het RIVM heeft het gezondheidsonderzoek uitgevoerd tussen juni 2012 en december 2013, in samenwerking met de GGD Zuid Limburg en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium. Het onderzoek is in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) verricht. Nationale en internationale experts op het gebied van vliegtuiggeluid en gezondheid hebben de opzet, uitvoering en eerste bevindingen getoetst. Deze zijn in lijn met hun verwachting.