Samenvatting

Het ministerie van VWS legt jaarlijks verantwoording af aan de Tweede Kamer over het gevoerde beleid. Dat gebeurt onder andere met behulp van de zogeheten VWS-monitor. Het ministerie wil de inhoud van de monitor verbeteren nadat de Tweede Kamer heeft aangegeven meer inzicht te willen hebben in de effecten van VWS-beleid en de vraag of bijsturing nodig is. In deze notitie staan hiervoor aanbevelingen. In de huidige VWS-monitor worden vier publieke waarden (toegankelijkheid, kwaliteit, betaalbaarheid en betrokken samenleving) gekoppeld aan maatschappelijke doelstellingen. Voorbeelden van een maatschappelijke doelstelling zijn optimale keuzevrijheid voor het type bevalling en het beperken van de stijging in de zorgkosten. Deze doelstellingen zijn meetbaar gemaakt door ze te koppelen aan enkele indicatoren die aangeven wat nodig is om de doelstellingen te realiseren. Zo zijn er indicatoren die inzicht geven in de ontwikkelingen in grote kostenposten, zoals de langdurige zorg. Geadviseerd wordt om naast de huidige maatschappelijke doelstellingen specifieke doelen met een directere link naar het bestaande beleid op te nemen. Op die manier voldoet de monitor beter aan de verantwoordingsfunctie richting de Tweede Kamer. Daarnaast wordt aanbevolen de doorontwikkeling van de monitor systematisch aan te pakken, bijvoorbeeld door alle aspecten die bij een publieke waarde horen terug te laten komen in de maatschappelijke doelstellingen. Bij toegankelijkheid als publieke waarde zouden dan onder meer financiële toegankelijkheid, bereikbaarheid en tijdigheid horen. Een andere aanbeveling is om een beschrijving toe te voegen hoe het ministerie tot de keuze van bepaalde maatschappelijke doelstellingen en indicatoren in de monitor is gekomen. Die informatie geeft inzicht in de gemaakte afwegingen en maakt het mogelijk de verstrekte informatie beter te wegen. Dit kan voorkomen dat de gemaakte keuzes als willekeurig worden gezien. Verder is het van belang duiding te geven bij de waarden die de indicatoren weergeven. Dat kan door de waarden te vergelijken met andere landen, met een norm, of de ontwikkeling van de waarden van de indicatoren door de tijd heen te laten zien. Het advies is opgesteld door het Consortium van de Staat van Volksgezondheid en Zorg (bestaande uit: het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), het Zorginstituut Nederland (ZIN), het Trimbos-instituut, het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi)). Het Consortium is gevraagd om dit advies te geven omdat het de Staat van Volksgezondheid en Zorg onderhoudt; een website die er specifiek op is gericht om beleid met cijfers te ondersteunen.