Lepra is een besmettelijke infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. Lepra kan leiden tot ernstige vervormingen van onder andere handen, voeten en het gezicht. Wereldwijd komt de ziekte voornamelijk voor onder armere bevolkingsgroepen. In Nederland is lepra een importziekte.
Wat is lepra?
Lepra is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium leprae. Er bestaan meerdere typen lepra, de bekendste daarvan zijn tuberculoïde lepra en lepromateuze lepra. Naast tuberculoïde lepra en lepromateuze lepra bestaan er enkele andere typen lepra waaronder borderline lepra waarbij verschijnselen van zowel tuberculoïde - als lepromateuze lepra optreden. De tijd tussen besmetting en de eerste ziekteverschijnselen varieert van minder dan 1 jaar tot tientallen jaren, meestal ongeveer 4 jaar voor mensen met tuberculoïde lepra en ongeveer 8 jaar voor lepromateuze lepra.
Wat zijn symptomen van lepra?
Het merendeel van de lepra-infecties verloopt zonder ziekteverschijnselen. Bij circa 0,1-2% van de geïnfecteerden treden klachten op die vaak vanzelf verdwijnen na verloop van tijd. De ziekteverschijnselen zijn afhankelijk van het type lepra. Bij tuberculoïde lepra blijven de ziekteverschijnselen over het algemeen beperkt omdat het lichaam een sterke afweerreactie oproept. Deze vorm van lepra wordt gekenmerkt door het ontstaan van lokale, gevoelloze vlekken in de huid en zenuwaantasting.
Bij lepromateuze lepra is de immuunreactie gedeeltelijk afwezig wat leidt tot ernstigere klachten. De bacterie kan aanwezig zijn in de huid, ogen, testis, botten en in de slijmvliezen van onder andere de neus en luchtpijp. Het neustussenschot kan gaan zweren waardoor de neus vervormd raakt of gedeeltelijk verdwijnt. Patiënten kunnen blind worden en de bacterie kan de botten aantasten, wat leidt tot verkorting van vingers en tenen. De ziekte is zelden de directe doodsoorzaak, maar leidt indirect tot een lagere levensverwachting.
Besmetting en preventie van lepra
Besmetting met de leprabacterie verloopt vermoedelijk via druppeltjes die verspreid worden door leprapatiënten bijvoorbeeld tijdens hoesten, niezen of praten. Tevens kunnen patiënten de bacterie verspreiden via zweertjes en huidbeschadigingen. De bacterie wordt gemakkelijk overgedragen, met name bij lepromateuze lepra. Het is niet bekend vanaf welk moment een (onbehandelde) leprapatiënt besmettelijk is. Binnen 3 dagen na de start van de behandeling is een patiënt niet meer besmettelijk. Er bestaat geen effectief vaccin tegen lepra.
Hoe vaak komt lepra voor?
Lepra komt wereldwijd in veel landen voor, met name onder armere bevolkingsgroepen. De afgelopen decennia is het aantal gevallen van lepra wereldwijd aanzienlijk afgenomen van 5,2 miljoen in 1985 tot ongeveer 182,000 geregistreerde gevallen in 2012. Naar schatting worden in Nederland jaarlijks 5-10 nieuwe gevallen van lepra vastgesteld, het gaat daarbij om personen die de ziekte in het buitenland hebben opgelopen.
