Roel Coutinho krijgt de onderscheiding onder meer voor de “baanbrekende bijdrage” die hij heeft geleverd “op het gebied van de signalering, preventie en bestrijding van infectieziekten ten behoeve van de volksgezondheid. Een bijdrage die nationaal en internationaal ruime erkenning kreeg.” Hij werd getypeerd als “iemand die werkzaamheden heeft verricht die voor de samenleving een bijzondere waarde hebben”. Naast directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding was hij tot 2011 hoogleraar Epidemiologie en preventie van infectieziekten aan de Universiteit van Amsterdam waarna hij hoogleraar Epidemiologie en preventie van infectieziekten in het veterinair-humane domein werd aan de Universiteit Utrecht.

In de jaren ’80 en ’90 werkte Roel Coutinho voor de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Amsterdam. Hij heeft in die periode een essentiële rol gespeeld in de onderkenning en bestrijding van de hiv humaan immunodeficientievirus (humaan immunodeficientievirus)-epidemie in Nederland. Tevens was hij één van de grondleggers van de Amsterdamse Cohort Studie naar de epidemiologie, historie en ziekteverwekking van hiv en andere ziekten die via bloed en sexuele contacten overdraagbaar zijn. Deze cohortstudie loopt nog steeds en vormt wereldwijd een belangrijke bron van informatie.

Als eerste directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM wist Roel Coutinho een brug te slaan tussen de academie, de kliniek en de volksgezondheid. Als voorzitter van het nationale Outbreak Management Team heeft hij een beleidstraditie bij crises neergezet, die wordt gekenmerkt door nuchterheid, ‘evidence based’ afwegingen en durf om te besluiten en te handelen. Roel Coutinho werd voor het brede publiek het gezicht van de Nederlandse infectieziektebestrijding.