In het kader van het Natuurkalenderonderzoek van Wageningen University vangen 11 groepen vrijwilligers sinds de zomer van 2006 maandelijks teken op vaste locaties van 200 vierkante meter in natuurgebieden verspreid door heel Nederland.  In 2013 werd een recordaantal van 16.500 teken gevangen. Dat is 64 procent meer dan het gemiddelde over de voorgaande zes jaren. Het aantal larven lag met 12.000 66 procent hoger dan voorgaande jaren en het aantal nimfen met ruim 4.000 66 procent hoger. Het aantal volwassen teken lag met bijna  400 teken vrijwel op het gemiddelde.

 

Figuur 1: Verloop van het jaarlijks aantal gevangen teken (larven, nimfen en volwassen) gemiddeld over de 11 vanglocaties in Nederland.

Aantal gevangen teken

Het aantal gevangen teken in 2013 verschilde behoorlijk tussen de locaties waarbij op alle locaties een grote seizoendynamiek zichtbaar is die vergelijkbaar is met voorgaande jaren.  De 11 locaties samen laten gemiddeld over de afgelopen zeven jaar een duidelijke toename te zien in het aantal teken dat gevangen wordt. Het is echter niet zo dat op alle afzonderlijke locaties het aantal gevangen teken toeneemt. Op vijf van de elf locaties is er wel een statistisch significante toename zichtbaar. Op alle onderzochte locaties werden met Borrelia-geïnfecteerde teken gevonden.

Tekenbeten

In het afgelopen jaar zijn er via Tekenradar.nl, een initiatief van Wageningen University en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, bijna 9.000 tekenbeten gemeld. Dat waren er 25 procent meer dan het jaar ervoor. Dit aantal past bij het recordaantal teken dat in 2013 gevangen is, maar kan ook komen door de gestegen bekendheid van Tekenradar.nl. Van de in totaal ruim 16.000 tekenbeetmeldingen in 2012 en 2013 hebben we een tekenbeetdichtheidkaart gemaakt. De hoogste tekenbeetdichtheid werd gemeld vanaf de Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe, het Noord-Hollandse duingebied en op de grens van Groningen en Drenthe onder het Paterswoldsemeer. Per provincie werden over 2012 en 2013 de meeste tekenbeten gemeld in de provincie Gelderland (3.000), gevolgd door Noord-Holland (1.600), Noord-Brabant (1.400), Utrecht en Overijssel (beide 1.150), Drenthe (1.050) en Zuid-Holland (1.000). Bij 1.500 meldingen in 2013 werd er ook een teek opgestuurd. Van deze opgestuurde teken bleek 20 procent de Borrelia-bacterie bij zich te dragen. Doordat we deelnemers gedurende een langere tijd volgen hebben we kunnen vaststellen dat 2 procent van de mensen die een tekenbeet opliepen ook de ziekte van Lyme kreeg. Vorig jaar was dit nog 2,7 procent maar na een validatie van de meldingen is dit percentage bijgesteld. De gemiddelde leeftijd van de mensen die een tekenbeet meldden was 42 jaar. 

 

Onderzoek Tekenradar

Het afgelopen jaar is het Tekenradaronderzoek uitgebreid met een studie naar het effect van een preventieve eenmalige dosis antibiotica binnen drie dagen na het oplopen van een tekenbeet. Aan deze studie doen inmiddels meer dan 1.000 mensen mee. Het is nog te vroeg om te kunnen zeggen of het preventief innemen van antibiotica ook de kans op het oplopen van de ziekte van Lyme vermindert. Het onderzoek loopt nog 2 jaar door en we hopen dat nog 1.500 mensen mee zullen doen aan het onderzoek en een tekenbeet melden op Tekenradar.nl.