Op 2 februari verscheen een bericht op nos.nl over particuliere eieren en het RIVM. We begrijpen dat de berichtgeving kan leiden tot vragen over het eten van deze eieren en de rol van het RIVM hierin. Particuliere eieren zijn eieren die niet bestemd zijn voor verkoop en komen van kippen die door inwoners van een gemeente als hobby gehouden worden. Bijvoorbeeld in achtertuinen, moestuinen, dierenweitjes en zorg- en kinderboerderijen.
Advies op dit moment
Voor de particuliere eieren in de omgeving Dordrecht is ons advies om deze uit voorzorg niet te eten vanwege hoge PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen)-gehalten. Er is geen algemeen RIVM-advies over het eten van particuliere eieren in de rest van Nederland. In eerder onderzoek zagen we dat PFAS-gehalten in eieren uit de supermarkt onder de Europese norm blijven. Als mensen zich zorgen maken, kunnen deze eieren een alternatief bieden voor de eigen eieren. Omdat PFAS in meerdere voedselproducten zit, is het algemene advies om gevarieerd te eten om te voorkomen dat je veel PFAS binnenkrijgt. Op die manier eet je niet te vaak voedsel met een hoge hoeveelheid PFAS
Waarom is er geen algemeen RIVM-advies over het eten van particuliere eieren in Nederland?
De onderzoeken die op dit moment gedaan zijn naar PFAS in particuliere eieren laten zien dat de PFAS-gehalten kunnen verschillen tussen locaties in Nederland. Op sommige locaties zijn de gehalten hoog, terwijl dat niet zo is op andere locaties. Dit geldt ook voor het onderzoek van de WUR waar in het NOS (Nederlandse Omroep Stichting)-artikel naar wordt verwezen. We weten niet waardoor dat komt en kunnen daarom geen algemeen advies geven over het eten van deze eieren in Nederland.
Hoe komt PFAS in particuliere eieren terecht?
PFAS is overal om ons heen. Kippen kunnen PFAS binnenkrijgen via de bodem, water of voer. Het is niet duidelijk welke van deze bronnen verantwoordelijk zijn voor de hoge PFAS-gehalten en of er nog andere bronnen zijn. Naast de hoeveelheid PFAS in particuliere eieren, willen we dus ook een beeld krijgen van de oorzaken (de bronnen) van PFAS in deze eieren, en of er iets aan kan worden gedaan. We zijn daarom in gesprek met onze opdrachtgever VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en andere partijen over het opzetten van een landelijk brononderzoek naar PFAS in particuliere eieren. In de regio Dordrecht wordt binnenkort gestart met een bronnenonderzoek. Arcadis voert dit onderzoek uit. Het RIVM is hierbij betrokken als adviseur, samen met Wageningen Food Safety Research (WFSR (Wageningen Food Safety Research)), Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) en de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Zuid-Holland Zuid (GGD ZHZ (Zuid-Holland Zuid)).
Onderzoek naar de risico’s voor de gezondheid
Op dit moment voert het RIVM een risicobeoordeling uit voor particuliere eieren die zijn gemeten in de regio Dordrecht. Daarnaast voert het Bureau Risicobeoordeling & Onderzoek NVWA (BuRO (Bureau Risicobeoordeling & Onderzoeksprogrammering)) momenteel een risicobeoordeling uit voor particuliere eieren die landelijk zijn geraapt en voor eieren die je in de winkel kunt kopen. Hierin wordt het WUR-onderzoek uit 2016 meegenomen. Deze risicobeoordeling van BuRO zal binnenkort worden gepubliceerd en kan bijdragen aan een onderbouwing van een landelijk onderzoek naar de bronnen van PFAS in particuliere eieren.
Mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen
In 2021 is de gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS verlaagd. Het RIVM heeft toen eerdere RIVM-adviezen over PFAS herzien en de inname van PFAS in Nederland via voedsel en drinkwater bepaald. Hieruit bleek dat mensen in Nederland via voedsel en drinkwater te veel PFAS kunnen binnenkrijgen. Het RIVM draagt daarom ook bij aan een verbod op het gebruik en de productie van PFAS. Daarnaast is het RIVM vorig jaar gestart met een PFAS-onderzoeksprogramma om een nauwkeuriger landelijk beeld te krijgen van wat mensen aan PFAS binnenkrijgen en waar dat vandaan komt. Het eerdere beeld dat mensen via voedsel en drinkwater te veel PFAS binnenkrijgen werd vorig jaar bevestigd. Particuliere eieren zijn in dit programma aangemerkt als een aandachtspunt en hierover is het RIVM in gesprek met de opdrachtgever. Op de PFAS actueelpagina berichtten we over verdere ontwikkelen en nieuwe onderzoeken naar PFAS.