Het klimaat verandert. Dit heeft nu al effecten op de gezondheid van mensen in Nederland. Het is dus belangrijk om nu al acties te nemen om Nederland(ers) voor te bereiden op klimaatverandering en om gezondheidseffecten te verkleinen. Maar zonder kennis over de gezondheidseffecten van klimaatverandering kunnen overheden niet de juiste maatregelen treffen. Daarom heeft het RIVM een overzicht gemaakt van ontbrekende kennis van gezondheidseffecten van klimaatverandering.
Voortbouwend op bestaande en nieuwe kennis heeft het RIVM, op verzoek van het Ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), een plan van aanpak opgesteld. Dit bestaat uit een overzicht van onderzoeksvragen over gezondheidseffecten van klimaatverandering. Het gaat om vragen over allergie, mentale gezondheid, infectieziekten, UV (ultraviolet)-straling en huidkanker, temperatuur en luchtkwaliteit.
Onbekende omvang van effecten
In 2020 zijn er rondom de hittegolf 650 mensen meer overleden dan gemiddeld. Maar het is onbekend of en hoeveel mensen sterven aan hitte, teveel ozon, of aan een combinatie van beiden. Om een goed zicht te krijgen op gezondheidseffecten van klimaatverandering en die te voorkomen of verkleinen, is het daarom belangrijk de effecten in samenhang te onderzoeken. Ook op de andere onderwerpen is nog veel onbekend over de omvang van gezondheidseffecten die door klimaatverandering kunnen ontstaan of erger worden. Het is bijvoorbeeld niet bekend hoeveel mensen allergisch zijn voor pollen en hoeveel last ze daarvan hebben, laat staan wat het effect van klimaatverandering daarop is.
Mentale effecten
Het onderzoek gaat vooral over de lichamelijke effecten van klimaatverandering, maar voor het eerst is er ook een uitgebreide kennisagenda voor mentale effecten gemaakt. Bijvoorbeeld over stress door overstromingen, niet alleen direct na de gebeurtenis maar ook op de lange termijn. Dat kan gaan over angst voor herhaling of financiële zorgen.
Meer aandacht voor gezondheid in klimaatplannen nodig
Het plan van aanpak is gemaakt voor het Ministerie van VWS. Het is aan het ministerie om te besluiten om hieraan uitvoering te geven. Dit plan van aanpak bouwt voort op eerdere producten van het RIVM. In 2019 publiceerde ZonMw (ZorgOnderzoek Nederland Medische Wetenschappen ) een kennisagenda voor klimaat en gezondheid, opgesteld door het RIVM in samenwerking met WUR (Wageningen University &Research) en Universiteit Maastricht . In 2021 publiceerde het RIVM in opdracht van het Ministerie van EZK (Economische Zaken en Klimaat) een rapport waarin is onderzocht of de gezondheidseffecten van klimaatverandering te kwantificeren zijn en welke kennis daarvoor nog ontbreekt. Beide rapporten lieten zien dat er nog veel kennis op dit vlak ontbreekt. Er is dringend meer aandacht voor gezondheid in klimaatplannen nodig.