De levensverwachting stijgt: 50 procent van de meisjes geboren na 2000 heeft kans 100 jaar oud te worden. Tegelijkertijd kampen steeds meer mensen met ziekten en neemt onze aandacht voor gezondheid ongezonde proporties aan. We zijn gezonder, maar ook zieker. Over deze paradox gaat het boek De Gezondheidsepidemie, geschreven door de RIVM-ers Johan Polder en Fons van der Lucht, samen met Sjoerd Kooiker (SCP (Sociaal en Cultureel Planbureau)). De oplossing? “Benadrukken wat gezónd is in plaats van wat ‘ziek’ is.”
We worden gezonder omdat we het overlijden van mensen steeds beter weten te voorkomen en uit te stellen, schrijven de auteurs. Met onze investeringen in preventie en medische behandelingen hebben we bereikt dat de levensverwachting sinds 2003 elk jaar met bijna 3 maanden stijgt. De jaren die we er bij krijgen zijn meestal gezonde jaren waarin we actief kunnen zijn en geen last van beperkingen hebben.
Tegelijkertijd is het zo dat steeds meer mensen een ziekte onder de leden hebben. Dat is zowel goed nieuws als slecht nieuws. Goed nieuws omdat we steeds beter in staat zijn om ziekten in een vroeg stadium op te sporen en succesvol te behandelen. Dodelijke ziekten worden chronisch, waardoor we dus wel langer met die ziekte moeten leven. Slecht nieuws omdat onze leefstijl nog steeds een grote oorzaak van ziekte is. Het is ook slecht nieuws omdat we met onze aandacht voor gezondheid geen maat weten te houden en zo langzamerhand alles om ons heen langs de meetlat leggen: gezond of ziek?
Ziek en ziekmakend zijn rekbare begrippen. In de jachtige en veeleisende samenleving kunnen veel mensen het tempo niet bijhouden of aan de verwachtingen voldoen. We hebben de samenleving zo ingericht dat hulp en ondersteuning afhankelijk zijn van een ziektelabel. Soms terecht maar soms ook niet.
In het boek schetsen de auteurs een uitweg uit de paradox. Die begint met een helder begrip van wat gezondheid is en wat mensen het gevoel geeft gezond te zijn. Dan blijkt dat participatie: ‘kunnen doen wat je wilt doen’ een sleutelbegrip is om jezelf (ook met een ziekte) gezond te vinden. Dat kan beginnen met lokale verbanden van gemeente, zorgverleners en zorgverzekeraars. Johan Polder: “Het wordt tijd om het beleid ten aanzien van gezondheid te veranderen. Daarvoor is een verandering in benadering noodzakelijk, waarbij wij als burgers, aangespoord door overheid en hulpverlenende instanties gaan benadrukken wat gezónd is in plaats van wat ‘ziek’ is. Wat er echt toe doet, is dat een mens zich gezond voelt en de dingen kan doen die hij graag zou willen doen.”
De gezondheidsepidemie. Waarom we gezonder en zieker worden is een uitgave van Reed Business. Het boek is verkrijgbaar via de website van Elsevier gezondheidszorg, via de reguliere boekhandel of via de klantenservice van Reed Business (T: +31 (0)314 35 83 58). Auteurs: J. Polder / S. Kooiker / F. van der Lucht / ISBN: 9789035233355 / Uitgave: 1e druk 2012 / Prijs: € 14,95.