Hoe herken ik kinkhoest?

Zo herkent u kinkhoest: 

• Kinkhoest begint vaak met klachten die lijken op een gewone neusverkoudheid. 
• Na 1 tot 2 weken begint het hoesten. Het hoesten wordt steeds erger, vooral ’s nachts. Het kan een opvallend blaffende hoest zijn, waarbij iemand taai slijm ophoest.
• Het lange hoesten kan gevolgd worden door een piepende inademing. 
• Soms moet de patiënt overgeven. 
• Kinkhoest kan leiden tot een longontsteking.
• Na een paar weken wordt het hoesten langzaam minder. 

Sommige mensen met kinkhoest hebben andere klachten. Oudere (gevaccineerde) kinderen en volwassenen hoesten vaak alleen lange tijd.

Kinkhoest is vooral gevaarlijk voor baby’s. Zij raken uitgeput door het hoesten en drinken dan niet meer. Het vele hoesten zorgt ook voor een gebrek aan zuurstof. Hierdoor kan er een hersenbeschadiging ontstaan. Soms hoesten baby's met kinkhoest niet, maar stoppen ze af en toe met ademhalen. Daardoor kunnen ze blauw aanlopen. Meer dan de helft van de baby’s met kinkhoest wordt in het ziekenhuis opgenomen. Heel soms overlijdt een baby aan kinkhoest.

Hoe krijg ik kinkhoest?

Mensen kunnen elkaar besmetten via hoesten en niezen. Er komen dan kleine druppels met de bacterie in de lucht. Andere mensen kunnen de druppels inademen en zo besmet raken. Kinkhoest is het meest besmettelijk aan het begin van de ziekte. Iemand weet dan vaak nog niet dat hij kinkhoest heeft. De besmettelijkheid duurt tot 3 weken na het begin van de hoestbuien. De tijd tussen besmetting en de eerste verschijnselen is meestal 7 tot 10 dagen. 

Baby's worden vaak besmet door de ouders, broertjes of zusjes in het gezin. Als een zwangere rond de bevalling kinkhoest krijgt, kan zij de baby na de geboorte besmetten. Als de moeder niet tijdens de zwangerschap is gevaccineerd (de 22 wekenprik), is de baby nog niet beschermd. De baby kan dan makkelijk ziek worden. 

Iemand kan verschillende keren in zijn leven kinkhoest krijgen. Heeft u nog niet zo lang geleden kinkhoest gehad, of bent u gevaccineerd tegen de ziekte? Dan bent u tijdelijk beschermd. 

Hoe voorkom ik kinkhoest?

Sinds 1957 krijgen alle kinderen in Nederland vaccinaties tegen kinkhoest aangeboden via het Rijksvaccinatieprogramma . Vaccinatie geeft bescherming voor een aantal jaren, maar niet volledig. Daarom worden niet alleen baby's, maar ook jonge kinderen gevaccineerd tegen kinkhoest. Dankzij vaccinatie is het aantal sterfgevallen door kinkhoest tegenwoordig erg laag. Jonge baby’s die nog geen vaccinatie hebben gehad, kunnen ernstig ziek worden door kinkhoest. Ze kunnen er zelfs aan overlijden.  

Om kinkhoest bij jonge baby’s te voorkomen en verspreiding te beperken, gelden de volgende adviezen.  

Voor zwangeren 

• Bescherm jezelf en je pasgeboren baby tegen kinkhoest met een kinkhoestvaccinatie (22 wekenprik) tijdens de zwangerschap.  
• Zorg dat je als je hoogzwanger bent geen contact hebt met mensen die hoesten of snotteren. 

Voor ouders van jonge baby’s 

• Bescherm je baby tegen kinkhoest met de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma. Haal deze vaccinaties op tijd.  
• Is je baby (nog) niet beschermd door vaccinatie en zijn er gezinsleden die klachten hebben die bij kinkhoest kunnen passen, zoals gierende hoestaanvallen of ernstig hoesten? Of hoestbuien bij een gezinslid die contact heeft gehad met een patiënt met kinkhoest? Neem dan contact op met de huisarts.  

Voor mensen die hoesten en snotteren 

• Blijf uit de buurt bij hoogzwangeren en baby’s.  

Hygiëne 

Goede hygiëne helpt om verspreiding van kinkhoest te beperken. Hoest en nies in je elleboog en was vaak en goed je handen met water en zeep.  

Is kinkhoest te behandelen?

De huisarts kan een test doen om na te gaan of iemand kinkhoest heeft. De huisarts kan ook zeggen of een behandeling met antibiotica nodig is. Maar als duidelijk is dat iemand kinkhoest heeft, heeft het lichaam de bacterie vaak zelf al opgeruimd. Behandeling met antibiotica heeft dan geen zin meer. Het hoesten kan dan nog wel even duren. Mensen die last hebben van de klachten kunnen hoestdrank of neusdruppels gebruiken. Neem contact op met de huisarts:

• als er iemand met kinkhoest in het gezin is en uw baby is niet beschermd
• als er iemand met kinkhoest in het gezin is en u bent hoogzwanger. 

De huisarts kijkt dan of alle gezinsleden antibiotica nodig hebben, zodat de (aanstaande) baby geen kinkhoest krijgt.

Hoe vaak komt kinkhoest voor in Nederland?

Voor de invoering van vaccinatie tegen kinkhoest in 1957 stierven elk jaar ongeveer 200 kinderen aan de ziekte. Sinds 1996 komt kinkhoest vaker voor, ook bij volwassenen. Dit komt omdat de bacterie van structuur is veranderd. Daardoor kunnen mensen makkelijker ziek worden, ook als ze gevaccineerd zijn. In 2012 was er een piek met 83 meldingen op elke 100.000 mensen. Elke 2 tot 4 jaar is er een piek in het aantal kinkhoestmeldingen. Het RIVM houdt de verspreiding van kinkhoest goed in de gaten en meldt de actuele situatie op de website.

Kan iemand met kinkhoest naar een kinderopvang, school of werk? 

Voelt een kind zich goed? Dan kan het gewoon naar de kinderopvang of school. Kinkhoest is al besmettelijk voordat iemand weet dat hij kinkhoest heeft. Thuisblijven helpt niet om te voorkomen dat anderen ziek worden.

Heeft uw kind kinkhoest? Vertel het dan aan de pedagogisch medewerker of de leerkracht. Zij kunnen in overleg met de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) andere ouders informeren. Ouders kunnen dan letten op de klachten van kinkhoest bij hun kind en bij klachten naar de huisarts gaan

Een volwassene met kinkhoest die zich goed voelt, kan gewoon werken. Werkt u met baby’s of in de zorg? Dan moet u eerst overleggen met de bedrijfsarts of GGD of met uw werkgever voor u weer gaat werken.