Gastro-Enterale infecties en Zoonosen
Naar schatting vinden er in Nederland jaarlijks rond de 700,000 voedselgerelateerde infecties plaats. Daarnaast is er sprake van een aanzienlijke ziektelast als gevolg van teken-overdraagbare ziektes, met name als gevolg van de ziekte van Lyme. EPI (Centrum Epidemiologie en Surveillance van infectieziekten)-GEZ heeft als doel om inzicht te verkrijgen in de omvang van enterale en zoönotische infecties op nationaal niveau, bronnen/risicofactoren van infectie te identificeren, en om interventies te evalueren.
Surveillance, signalering en uitbraakonderzoek
Surveillance vormt de basis van vroegtijdige signalering van verheffingen en uitbraken. In het kader van signalering worden wekelijks OSIRIS (information system)-aangiften gemonitord voor bacillaire dysentrie/Shigellose, botulisme, buiktyfus, brucellose, cholera, hantavirus, hepatitis A, leptospirose, miltvuur, paratyphus A/B/C, trichinose, en voedselinfecties. Er vindt intensieve surveillance plaats voor de meldingsplichtige pathogenen Shigatoxine-producerende E. coli (Escherichia coli) ( STEC (Shigatoxineproducerende E. coli-stammen)) en Listeria. De surveillance voor Campylobacter (niet meldings-plichtig) wordt vanaf 2020 gedaan op basis van ISIS (Infectious Disease Surveillance Information System for Antibiotic Resistance)- AMR (Antimicrobial Resistance). Trends in virale ziekteverwekkers (meldingsplichtig zoals HAV (Hepatitis A virus) en niet-meldingsplichtig zoals HEV (hepatitis E-virus), Noro, Rota) worden gemonitord via de virologische weekstaten ( IDS (Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en laboratorium Surveillance)). In 2019 is een start gemaakt met een pilot WGS (whole genome sequencing)-gebaseerde sentinel surveillance voor Shigella met GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Amsterdam. Trends in tekenbeten en Lyme worden bepaald op basis van huisartsenpeilingen en de Pienter studies. TBE (tick-borne encephalitis) wordt een casus-register bijgehouden.
Voor STEC, Listeria en Salmonella (laatste niet meldingsplichtig) voeren EPI en IDS gezamenlijk een laboratoriumsurveillance waarbij isolaten uit het land getypeerd worden met whole-genome-sequencing (WGS). Op basis van deze WGS data wordt wekelijks clusteranalyse uitgevoerd met zeer hoge resolutie. Bij significante verheffingen verricht EPI-GEZ bronopsoring in samenwerking met LCI (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding), andere CIb (Centre for Infectious Disease Control) centra en externe partners zoals de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)/ WFSR (Wageningen Food Safety Research), EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit) en ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control). EPI-GEZ werkt expliciet aan methodiek om WGS data te integreren in routine surveillance en epidemiologisch onderzoek zoals bronattributie.