- Publicatiedatum
- 03-07-2024
Agricultural practices and water quality at farms registered for derogation in 2022
Agricultural practices and water quality at farms registered for derogation in 2022
Samenvatting
Sinds 2006 mogen bepaalde agrarische bedrijven in Nederland meer dierlijke mest op hun land gebruiken dan de Europese Nitraatrichtlijn voorschrijft. Zij moeten hiervoor een vergunning hebben en aan bepaalde voorwaarden voldoen, zoals minimaal 80 procent grasland hebben. Deze verruiming heet derogatie. Het RIVM en Wageningen Economic Research meten elk jaar de invloed van de waterkwaliteit bij driehonderd bedrijven die van derogatie gebruikmaken.
Op de derogatiebedrijven daalde de concentratie nitraat in het grondwater tussen 2006 en 2017. In de jaren daarna steeg de concentratie, vooral in de Zandregio. Deze stijging komt waarschijnlijk door de droge jaren van 2018 tot en met 2020. Door droogte wordt er minder nitraat in de bodem afgebroken, waardoor de nitraatconcentratie in het grondwater stijgt. Sinds 2021 daalde de nitraatconcentratie weer in alle regio’s en deze daling zet door in 2022, waarschijnlijk door een aantal nattere jaren.
In 2023 lag in de meeste regio's de gemiddelde concentratie nitraat in het bovenste grondwater op derogatiebedrijven onder de norm van 50 milligram per liter grondwater. Alleen in het zuiden en midden van de Zandregio was de concentratie nitraat gemiddeld genomen even hoog als de norm. In deze regio had 47 procent van de derogatiebedrijven een concentratie boven de norm.
Door veranderingen in het mestbeleid en de bedrijfsvoering gebruiken boeren minder stikstof uit dierlijke mest. Het ‘stikstofbodemoverschot’ is daardoor gemiddeld gedaald, vooral tussen 2006 en 2017. Dit betekent dat er minder stikstof in de bodem overblijft dat als nitraat met regenwater kan wegzakken naar diepere lagen in de bodem, en uiteindelijk in het grondwater terechtkomt. Vanaf 2018 tot 2022 schommelde het stikstofbodemoverschot.
In 2022 hebben derogatiebedrijven gemiddeld 228 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare gebruikt. Dat is minder dan de 230 of 250 kilogram stikstof per hectare die, afhankelijk van de bodemsoort en regio, is toegestaan.
De monitoring wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)). In september 2022 heeft de Europese Commissie besloten de derogatie voor Nederland stapsgewijs af te bouwen. Vanaf 2026 zal Nederland geen derogatie meer hebben.
Abstract
Dutch farms that meet certain conditions, such as a minimum of 80 percent acreage as grassland, may use more animal manure than the general limit prescribed by the European Nitrates Directive. This partial exemption is referred to as ‘derogation’. The Dutch National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) and Wageningen Economic Research monitor the water quality on 300 farms in the derogation monitoring network.
On derogation farms, the concentration of nitrate in groundwater decreased between 2006 and 2017. In the following years, nitrate concentrations increased, especially in the Sand region. This increase is probably due to the droughts occurring in 2018-2020. Due to drought, less nitrogen is broken down, causing the nitrate concentration in groundwater to rise. Since 2021, the nitrate concentration in all regions has decreased, and this decrease continued in 2022, most likely due to some wetter years.
In 2023, average nitrate concentrations in the upper metre of the groundwater were below the EU standard of 50 milligrams per litre for most regions. Only in the south and east of the Sand region was the concentration, on average, equal to the standard. In this region, 47 percent of the derogation farms are above the standard.
Changes in legislation and management have resulted in farmers using less nitrogen from animal manure. As a result, the nitrogen surplus on the soil surface balance has decreased, especially between 2006 and 2017. This means that less nitrogen, in the form of nitrate, was available to leach to the lower parts of soil profiles and eventually into the groundwater. From 2018 to 2022, the soil surplus fluctuates.
On average, derogation farms have used 228 kilograms of nitrogen from animal manure per hectare in 2022. This is less than the 230 or 250 kilograms of nitrogen per hectare allowed, depending on the soil type and region.
The monitoring was commissioned by the Ministry of Agriculture, Nature, and Food Quality. In September 2022, the European Commission decided to phase out the derogation for the Netherlands. From 2026 on, the Netherlands will no longer have a derogation.
Uitgever
- Instituut
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM
Overig
- Grootte
- 7947 kb