Over PFOA (perfluoroctaanzuur)
Wat is PFOA?
PFOA (perfluoroctaanzuur) is een door mensen gemaakte chemische stof, die van nature niet in het milieu voorkomt. De stof is gebruikt voor producten om oppervlakten te beschermen, zoals de behandeling van tapijten en kleding, coatings voor kartonnen verpakkingen en anti-aanbak lagen. PFOA wordt ook wel C8 genoemd. Sinds 2013 staat PFOA voor autorisatie op de Europese Kandidaatslijst van zeer zorgwekkende stoffen. Dit schept wettelijke verplichtingen voor bedrijven over het informeren van hun afnemers over de aanwezigheid van de stof in artikelen.
In juni 2017 heeft de Europese Unie een verordening vastgesteld om de productie, het gebruik en het in de handel brengen van PFOA en producten met PFOA in Europa sterk te beperken.
Wat zijn de risico’s van PFOA?
PFOA hoopt op in het lichaam (bioaccumulerend) en in het milieu (persistent), heeft een effect op de voortplanting (reprotoxisch) en is mogelijk kankerverwekkend (carcinogeen). Bij te hoge blootstelling aan PFOA (te vaak, te veel) heeft de stof bij proefdieren (rat, muis en aap) een effect op de lever. Hierdoor kunnen veranderingen in leverenzymen optreden. Deze veranderingen leiden echter lang niet altijd tot blijvende schade. Bij hogere blootstelling aan PFOA zijn bij muizen ook nadelige effecten op de ontwikkeling van de ongeboren vrucht gevonden (uiteindelijk een lager geboortegewicht) .
Hoe komt PFOA vrij in het milieu?
PFOA kan in het milieu terechtkomen bij de fabricage, het gebruik en door afval van producten waar PFOA in is verwerkt. Ook kan het in het milieu gevormd worden als afbraakproduct van bepaalde andere fluorhoudende chemicaliën.
Wat gebeurt er als PFOA in het milieu terechtkomt?
PFOA wordt in het milieu heel langzaam afgebroken. Als PFOA in de lucht wordt uitgestoten, kan het op de bodem of in het oppervlaktewater terechtkomen en daar na jaren nog worden aangetroffen. Ook kan het zich via rivieren verspreiden in de omgeving.
Hoe kan ik worden blootgesteld aan PFOA?
Er zitten kleine hoeveelheden PFOA in voedingsproducten, drinkwater, vloerbedekking en waterafstotende sprays, waaraan iedereen wordt blootgesteld. In het geval van Dupont zijn direct omwonenden tot 2012 extra blootgesteld geweest aan PFOA via de lucht.
Waar kan ik meer informatie krijgen over PFOA?
Voor vragen over PFOA kunt u contact opnemen met de GGD in uw regio en op de RIVM-website Risico's van Stoffen
Situatie rondom DuPont/Chemours
Kan PFOA vanuit de fabriek elders in Nederland in drinkwater terecht zijn gekomen?
De Dupont/Chemours fabriek in Dordrecht heeft in het verleden afvalwater op de Merwede geloosd waarin PFOA aanwezig was. Omdat er langs de Merwede grondwater is gewonnen voor de productie van drinkwater, hebben het drinkwaterbedrijf en RIVM onderzoek verricht. Uit deze risicoschatting blijkt dat het drinken van kraanwater niet heeft geleid tot overschrijding van de veilige waarde in bloedserum.
Ik ben (ex-)werknemer van DuPont/Chemours en ik maak me zorgen over mijn gezondheid. Kan ik toch mijn bloed laten onderzoeken?
Als u zich zorgen maakt over uw gezondheid vanwege uw werkzaamheden bij DuPont/Chemours, dan kunt u zich richten tot uw huisarts en/of bedrijfsarts. Ook bestaat de mogelijkheid een klacht in te dienen bij de Inspectie SZW (Sociale zaken en werkgelegenheid) (voorheen Arbeidsinspectie).
PFOA in het nieuws
Op 21 juli 2017 is in de Volkskrant een artikel verschenen 'Omgeving chemiefabriek Chemours blijkt sterk vervuild: eet geen groenten en fruit uit de grond'. Hierin is een citaat ten aanzien van toekomstig onderzoek toegekend aan het RIVM, dat wij niet herkennen. De reactie die door persvoorlichter Harald Wychgel naar Volkskrant is gestuurd:
"Bedankt voor het toezenden van de resultaten van het onderzoek naar de aanwezigheid van PFOA en GenX in planten en gras in de omgeving van de Chemours fabriek in Dordrecht. Wij hebben inmiddels met prof (professor). de Boer contact opgenomen en kort gesproken over dit indicatieve onderzoek.
De PFOA gehalten die teruggevonden worden in dit indicatieve onderzoek zijn vergelijkbaar met de gehalten zoals deze in de literatuur beschreven zijn. Wij hebben dit ook in een rapportage opgenomen (referentie, zie link hieronder).
PFOA is een verbinding die zeer langzaam afbreekt en het is niet verrassend deze in de omgeving van de fabriek aan te treffen. GenX wordt op dit moment gebruikt in de fabriek en er is blootstelling van de omgeving aan deze stof, via de lucht en het water. Dan is het niet verrassend om de stof in de nabije omgeving van de fabriek terug te vinden. Het is niet mogelijk om op basis van dit indicatieve onderzoek conclusies te trekken over de wijze waarop de PFOA en GenX in de bladeren of het gras terecht zijn gekomen. Via de lucht, de bodem of het (grond)water. Ook kunnen er geen conclusies getrokken worden of dit het gevolg is van emissies uit het verleden, of huidige emissies naar lucht of water.
referentie: Het gaat om bijlage V van het rapport "
Wat vindt het RIVM van het onderzoek van de VU (Vrije Universiteit) over GenX en PFOA op gras en bladeren?
Het RIVM heeft contact opgenomen met de onderzoekers van de Vrije Universiteit om in overleg te bekijken wat de resultaten betekenen en om te bezien of nadere analyse nodig is.
De VU heeft op vijf locaties in een straal van 50 meter tot drie kilometer rond Chemours monsters genomen van gras en bladeren en de gehalten PFOA en GenX geanalyseerd. De VU benadrukt zelf dat het vanwege deze kleinschalige opzet gaat om een verkennend onderzoek. Het doel van het onderzoek van de VU was om vast te stellen of GenX-stoffen (en PFOA) in de omgeving van Chemours kunnen worden gevonden. Omdat het GenX en PFOA op gras en bladeren van bomen zit, kan het ook verwacht worden op groenten of fruit in lokale tuintjes. Dit is nu nog niet onderzocht en moet volgens de VU nog wel worden vastgesteld. Het advies van de VU om voorlopig geen groente en fruit uit eigen tuin te eten is vooral bedoeld uit voorzorg totdat er meer duidelijkheid is.
Zodra er meer duidelijkheid is, zullen we dit publiceren.