MERS (Middle East Respiratory Syndrome)-virus in het kort
Wat is MERS-virus?
MERS-virus is een besmettelijke ziekte. Mensen kunnen erg ziek worden van het virus.
De afkorting MERS betekent Middle East Respiratory Syndrome.
Wat zijn de klachten bij MERS-virus?
De klachten kunnen bij iedereen anders zijn:
- verkoudheid,
- hoesten,
- benauwd,
- koorts,
- soms diarree.
De tijd tussen het besmet raken en ziek worden is 2 tot 14 dagen. Het is niet bekend hoe lang iemand besmettelijk is.
Hoe kunt u MERS-virus krijgen?
Er is nog niet veel bekend over het MERS-virus.
MERS-virus kan worden overgedragen door dromedarissen in het Midden-Oosten.
Ook door hoesten en niezen kan de ziekte worden overgedragen. Het virus zit in de keel van iemand die besmet is. Door hoesten en niezen komen kleine druppeltjes met het virus in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken.
Wie kan MERS-virus krijgen?
Mensen die naar bepaalde landen reizen, hebben kans om het virus te krijgen. De ziekte kwam in 2015 voor in het Midden-Oosten, vooral Jordanië, Saoedi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten (Dubai).
Sommige mensen hebben meer kans om ziek te worden:
- mensen met een longziekte,
- mensen die medicijnen gebruiken waardoor de afweer minder wordt,
- mensen met diabetes,
- mensen die een nierziekte hebben,
- mensen die een bloedziekte hebben,
- mensen ouder dan 65.
Wat kunt u doen om MERS-virus te voorkomen?
Gaat u op reis gaat naar een van de eerder genoemde landen? Vermijd dan contact met dromedarissen en kamelen. Eet of drink geen melk of vlees van kamelen of dromedarissen.
Zorg op reis voor goede hygiëne:
Bij hoesten of niezen:
- Gebruik een papieren zakdoek. Hebt u geen papieren zakdoek bij de hand? Hoest dan in de plooi van uw elleboog.
- Gebruik een zakdoek maar één keer.
- Gooi de zakdoek na gebruik weg.
- Was hierna uw handen met water en zeep.
Was de handen met water en zeep:
- voor het klaarmaken van eten of flesvoeding,
- voor het eten,
- nadat u naar het toilet bent geweest,
- na het verwisselen van een luier of iemand op het toilet helpen,
- na het schoonmaken, dus ook nadat u een vaatdoekje hebt gebruikt,
- na aaien of knuffelen van dieren,
- na hoesten, niezen of neus snuiten.
Handen wassen doe je zo:
- Maak de handen goed nat onder stromend water.
- Neem wat vloeibaar zeep uit een pompje.
- Wrijf de handen over elkaar. Zorg dat er zeep op de binnenkant en buitenkant van de handen zit. Wrijf goed alle vingertoppen in. Vergeet de duimen niet. Wrijf ook tussen de vingers.
- Spoel de zeep goed af, onder stromend water.
- Droog de handen goed af aan een schone handdoek of aan een papieren handdoek (keukenrol).
Zie ook de film 'Handen wassen - Doe het goed en vaak' van het RIVM.
Is MERS-virus te behandelen?
Er is geen behandeling voor het MERS-coronavirus. Mensen worden opgenomen in het ziekenhuis en worden daar zo goed mogelijk verzorgd en in de gaten gehouden.
Kan iemand met MERS-virus naar een kindercentrum, school of werk?
Mensen die besmet zijn met MERS-virus mogen niet naar een kindercentrum, school of werk. De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) kan u zeggen wanneer dit weer mag.
Heeft u nog vragen?
Vraag het de GGD-afdeling Infectieziekten of de huisarts.
Achtergrondinformatie over het MERS-virus
Update 21 augustus 2015
Wat zijn coronavirussen?
Het is een groep van virussen die tot luchtweginfecties kunnen leiden bij mensen en dieren. De meeste coronavirussen leiden bij besmetting, net als rhinovirussen, tot een gewone verkoudheid. Over het algemeen veroorzaken ze verkoudheid in de winter en vroeg in de lente.
Welk type coronavirus is dit?
Het MERS-coronavirus is een nieuw virustype dat in 2012 voor het eerst is gevonden. In bijna alle gevallen is de infectie opgelopen in het Midden-Oosten. De internationaal gehanteerde naam voor het virus is Middle East Respiratory Syndrome-coronavirus (MERS-CoV (coronavirus)). Het is niet ongebruikelijk dat er een nieuw type coronavirus wordt ontdekt.
Lijkt dit nieuwe virus op SARS (severe acute respiratory syndrome)?
Het SARS-virus (Severe Acute Respiratory Syndrome) is ook een coronavirus maar is een ander type dan het MERS-coronavirus (MERS-CoV). Coronavirussen veroorzaken veel verschillende symptomen. Dat varieert van milde symptomen, zoals de gewone verkoudheid tot meer ernstige aandoeningen van de luchtwegen. Het SARS-virus is een coronavirus met een zeldzaam ernstig ziekteverloop. De uitbraak van SARS was in 2003-2004; sindsdien zijn er geen nieuwe SARS-besmettingen meer geweest.
Wat zijn de belangrijkste symptomen?
Bij de nu bekende patiënten was er sprake van zeer ernstige luchtwegklachten, ook wel Acute Respiratory Distress Syndrome (ARDS (Acute respiratory distress syndrome)) genoemd. Deze patiënten hadden last van koorts, hoesten, kortademigheid en ademhalingsproblemen. Ook kunnen diarreeklachten voorkomen. Het is mogelijk dat de klachten heel mild zijn of dat een infectie ongemerkt verloopt.
Hoe krijg je deze infectie?
Er wordt veel onderzoek verricht naar de manier waarop patiënten het MERS-coronavirus precies oplopen. Dromedarissen in het Midden-Oosten spelen hierbij een centrale rol. Of de mens besmet raakt via de inademing van besmette lucht, direct contact of via de consumptie van rauwe melk is nog niet compleet opgehelderd. Overdracht van mens-op-mens vindt sporadisch plaats, meestal binnen het ziekenhuis en leidt dan vaker tot een minder ernstig ziektebeeld.
Hoe besmettelijk is MERS-CoV?
De ziekte lijkt niet makkelijk van mens-op-mens overdraagbaar. Van een klein aantal patiënten buiten het Midden-Oosten is bekend dat ze ziek zijn geworden na contact met een andere patiënt. In het Midden-Oosten en vooral in Saoedi-Arabië is vaker transmissie van mens-op-mens geweest in ziekenhuizen, waarbij de oorzaak gezocht moet worden in gebrekkige hygiënische maatregelen bij het verzorgen van de patiënten. Coronavirussen zijn vrij kwetsbaar. Het virus wordt gemakkelijk vernietigd door gebruikelijke was- en schoonmaakmiddelen.
Waar komt het nieuwe virus vandaan?
Er zijn toenemend aanwijzingen dat dromedarissen in het Midden-Oosten het virus kunnen overdragen op mensen. De precieze herkomst van het virus is echter nog onbekend. Nieuwe virussen kunnen het gevolg zijn van een verandering van een bestaand virus. Dat nieuwe virus gedraagt zich daardoor anders en kan ziekmakender worden. Sommige virussen geven een milde infectie bij dieren, terwijl ze bij mensen ernstiger infecties kunnen veroorzaken en omgekeerd.
Sinds begin 2015 is er een toename van MERS-patiënten in het Midden-Oosten. Hoe komt dat?
De meeste patiënten zijn gemeld in Saoedi-Arabië. De toename wordt voor een deel verklaard door besmettingen in ziekenhuizen en een mogelijk seizoenspatroon zoals zich vorig jaar ook voordeed. In die ziekenhuizen raakt ook medisch personeel besmet door onvoldoende naleving van maatregelen die een MERS-infectie kunnen voorkomen. De WHO (World Health Organization) benadrukt met klem het belang van het naleven van maatregelen om infecties te voorkomen.
Zijn er mensen in Nederland besmet met het MERS-virus?
In mei 2014 hebben het Erasmus MC (Erasmus University Medical Center) en het RIVM de eerste MERS-infectie bij twee Nederlandse patiënten bevestigd. Beide zijn binnen enkele weken hersteld. Omdat er duizenden mensen per jaar vanuit Nederland heen en weer naar het Midden-Oosten reizen, is het niet onverwacht dat ook in Nederland patiënten met MERS zijn gevonden.
Is er een behandeling beschikbaar?
Nee, er is geen specifieke behandeling beschikbaar. De behandeling is erop gericht om alle belangrijke lichaamsfuncties zo optimaal mogelijk te ondersteunen. Er zijn geen medicijnen om het virus te bestrijden.
Is er een vaccin?
Nee, er is geen vaccin beschikbaar.
Is er een laboratoriumtest beschikbaar?
Ja. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voert diagnostiek uit om het MERS-coronavirus vast te stellen. Het laboratorium van de Erasmus Universiteit in Rotterdam is betrokken bij het onderzoek naar dit nieuwe coronavirus.
Wat moet ik doen als ik van plan ben om te reizen naar het Midden-Oosten?
Er geldt geen aangepast reisadvies voor het Midden-Oosten. Mensen met een zwakke gezondheid of met een chronische ziekte (diabetes, chronische longaandoeningen, nierziekten, immuunstoornissen) wordt geadviseerd met de behandeld (huis)arts te overleggen of het maken van een reis naar Mekka op dit moment verstandig is. Daarnaast adviseert Saoedie-Arabië ook voor zwangeren, kinderen jonger dan 12 jaar en ouderen boven de 65 jaar de reis uit te stellen.
Wel dienen reizigers algemene hygiënemaatregelen in acht te nemen en contact met dromedarissen te vermijden (boerderijen, markten en andere plaatsen). Ook producten van dromedarissen (vlees en melk) en afvalproducten moeten vermeden worden. De gebruikelijke reisadviezen, inclusief hygiëneadviezen, voor het Midden-Oosten kunt u vinden op de website van het LCR (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering) (http://www.lcr.nl/Landen). Het risico voor een reiziger om besmet te raken is heel klein (WHO/ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control)).
Als ik een bezoek aan het Midden-Oosten heb gebracht en last heb van een verkoudheid en/of koorts, moet ik me dan zorgen maken?
De meeste reizigers met luchtwegklachten afkomstig uit het Midden-Oosten zullen een normale verkoudheid hebben. Gaat dit echter gepaard met hoge koorts en ernstige ademhalingsproblemen of diarree dan is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts. Geef dan aan dat u in het Midden-Oosten bent geweest.