Op 17 februari jl. overleed op 88-jarige leeftijd Prof. dr. Joop Huisman, de ‘grand old man’ van de infectieziektebestrijding in Nederland.

maart 2016

Infectieziekten Bulletin: maart 2016, jaargang 27, nummer 3

Vanaf 1957 zwaaide hij meer dan 30 jaar lang de scepter over de afdeling Infectieziektebestrijding van de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Rotterdam, destijds afdeling “Infectieziekten, hygiëne en quarantaine” geheten. In de periode dat heel medisch en politiek Nederland meende dat infectieziekten overwonnen waren, bleef hij met sociaal geneeskundige bewogenheid hameren op het belang van een solide structuur voor signaleren, verifiëren en beteugelen van infectieziekteproblemen. Hij is daarmee de grondlegger voor de huidige GGD-aanpak van infectieziektebestrijding.

Hij zag de belangrijke rol van huisartsen als “ogen en oren” van de GGD en stelde daarom in Rotterdam een uniek netwerk van huisartsenpeilstations in. Hij erkende de bescheiden plaats die infectieziektebestrijding inneemt in het dagelijks werk van de huisarts en startte dus ook een epidemiologisch bulletin om huisartsen met altijd humoristische anekdotes en harde cijfers, voorzien van limericks of citaten, op de hoogte te houden van wat er speelde in de stad en regio en waar ze op dienden te letten. Er ontstond zo een goede wederzijdse communicatie op basis waarvan in de begin jaren 1960 de legendarische Planta-affaire dan ook als eerste in Rotterdam werd ontdekt, waar ook de oorzaak werd gevonden. Planta was een margarine van Unilever, waaraan op een gegeven moment een emulgator was toegevoegd tegen spatten. Maar die emulgator veroorzaakte huiduitslag bij uiteindelijk zo’n 150.000 mensen, van wie vier zijn overleden. In alle bescheidenheid haastte Joop zich om daarbij altijd de rol van het jongetje te vermelden die meldde dat hij, zonder exantheem, géén Planta at en de rest van het gezin mét exantheem wél Planta at.

Een ongebreidelde werklust, gecombineerd met een fabelachtig geheugen, maakte hem al snel tot de vraagbaak voor heel Nederland, een functie die hij met merkbaar plezier vervulde. Het was voor velen een raadsel hoe het toch kon dat als je Joop iets vroeg, hij altijd een antwoord gaf alsof hij juist de dag ervoor de meest relevante artikelen had bestudeerd. Snel pratend, met een stortvloed aan feiten, breed georiënteerd, en met een weloverwogen afweging werd iedere individuele vraagsteller tevreden gesteld. Zijn kennis en het vermogen die met verve over te dragen werd opgemerkt door de TU Technische Universiteit (Technische Universiteit) Delft waar hij in 1970 een onderwijsopdracht kreeg en in 1981 tot hoogleraar werd benoemd, in 1987 gevold door een bijzonder hoogleraarschap aan de Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit (nu: het Erasmus MC Erasmus University Medical Center (Erasmus University Medical Center)).

Niet alleen voor de GGD-Rotterdam en alle overige GGD’en heeft Joop een belangrijke functie vervuld. Ook landelijk verkreeg hij een unieke toppositie als zeer gewaardeerd adviseur over infectieziektebestrijding, zowel in de Gezondheidsraad als daarbuiten. Hij werd terecht benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau en erelid van de Gezondheidsraad.
Er zijn niet veel mensen die intellectuele en inhoudelijke hoge kwaliteit paren aan beminnelijke breed geïnteresseerde blijmoedige omgangsvormen. Joop was zo’n uitzondering. De huidige infectieziektebestrijders van Nederland staan op de schouders van deze reus in ons vakgebied. Rotterdam is trots dat zijn naam voortleeft in het Huisman Onderzoekscentrum Infectieziekten en Publieke Gezondheid, de academische werkplaats van Erasmus MC en GGD Rotterdam-Rijnmond op het gebied van de infectieziektebestrijding.

Een favoriet boek van Joop Huisman was Hans Zinsser’s Rats, Lice and History uit 1934. Uit het voorwoord citeren wij iets wat zijn en ook ons enthousiasme voor ons vak verklaart:
The point is that (this branch of work) remains one of the few sporting propositions left for individuals who feel the need of a certain amount of excitement. Infectious disease is one of the few genuine adventures left in the world.

RATS, LICE AND HISTORY
Little, Brown and Company
Boston Toronto

Jim van Steenbergen
Jan Hendrik Richardus

Loopbaan prof professor (professor). Huisman

1954 - artsdiploma behaald, RU Leiden
1959 - gepromoveerd op onderzoek naar vaccinatie tegen pokken, RU Leiden
1954 - werkzaam bij de Sectie Preventieve Geneeskunde van de Kon. Landmacht
1957 - benoemd tot hoofd Infectieziekten, Hygiëne en Quarantaine, GGD Rotterdam
1965 - geregistreerd als medisch specialist (sociale geneeskunde)
1970 - onderwijsopdracht in de Algemene Hygiëne en Epidemiologie, Technische Hogeschool Delft
1979 - benoemd tot lid van de Gezondheidsraad, tevens lid van de Beraadsgroep Immunisatie
1981 - buitengewoon hoogleraar in de Algemene Hygiëne en Epidemiologie, Technische Hogeschool Delft
1987 - bijzonder hoogleraar Epidemiologie en Bestrijding van Infectieziekten, Erasmus Universiteit Rotterdam
1987 - lid van College van Advies en Beraad voor de voorzitter van de Gezondheidsraad
1988 - prof. Huisman maakt gebruik van de VUT
2003 - benoemd tot erelid van de Gezondheidsraad
2007 - gestopt met carrière

 
Prof. Huisman is lid geweest van tientallen werkgroepen, commissies en stichtingen. Op 29 april 1986 is hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.