Binnenland

Hepatitis A in Zeeland

Bij GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Zeeland zijn de afgelopen maanden 21 hepatitis A-gevallen gemeld. De eerste ziektedagen van de patiënten liggen dicht bij elkaar, in de periode vanaf half mei tot heden. Sequentieanalyse op het LIS Laboratorium voor Infectieziekten en Screening (Laboratorium voor Infectieziekten en Screening) van het RIVM/ CIb Centre for Infectious Disease Control (Centre for Infectious Disease Control) toonde aan dat 16 patiënten een specifieke1A-stam hebben die in Europa sinds de zomer van 2008 vaak voorkomt bij mannen met homoseksuele contacten. Bij één patiënt is het monster niet typeerbaar en bij één persoon is de typering nog niet bepaald. In een ander geval, dat ook de 1A-stam betrof, zijn de melding en sequentieanalyse gedaan door het Toezicht Volksgezondheid Oost-Vlaanderen. Bij de overige 2 patiënten werden andere virustypen gevonden. Daarvan werd in één geval gedacht aan besmetting via voedsel in Nederland. De ander liep de ziekte waarschijnlijk op via transmissie naar aanleiding van een reis in Egypte. GGD Zeeland heeft bij elk nieuw geval de immuunstatus van de contacten in kaart gebracht en waar nodig geïmmuniseerd of gevaccineerd. Daarnaast zijn mannen met homoseksuele contacten extra voorgelicht over de risico’s op besmetting met hepatitis A. Behalve GGD Zeeland, meldde ook GGD West-Brabant twee gevallen van hepatitis A in een plaats die grenst aan de provincie Zeeland. Het gaat hier eveneens om de 1A-stam die onder MSM mannen die seks hebben met mannen (mannen die seks hebben met mannen) circuleert.

Toename van het aantal hantavirusinfecties

Deze zomer werden veel hantavirusinfecties gezien. Tot 19 augustus zijn 15 gevallen gemeld (in heel 2009 werden 8 gevallen gemeld). Zes patiënten zijn afkomstig uit Twente. Twee patiënten hebben de infectie vermoedelijk in het buitenland opgelopen (België en Duitsland). Veertien van de 15 patiënten waren in het ziekenhuis opgenomen. Het RIVM heeft muizen op een vanglocatie in Twente onderzocht. Acht van de 13 gevangen rosse woelmuizen hadden antistoffen tegen Puumalavirus. (Bron: RIVM/CIb Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu - Centrum Infectieziektebestrijding (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu - Centrum Infectieziektebestrijding))

Verheffing enterovirusinfecties

Deze zomer was er een verheffing van enterovirusinfecties; vooral coxsackievirus type B4 en enterovirustype 71 werd veelvuldig aangetoond. Enterovirus 71 veroorzaakt hand-, voet- en mondziekte en komt vooral voor bij kinderen. Er is elk jaar sprake van een verheffing van enterovirusinfecties tussen juni en augustus. Echter, de toename die nu gesignaleerd is was ongebruikelijk hoog. (Bron: RIVM/CIb)

Veel meldingen van parechovirusinfecties

In de Virologische Weekstaten is een toename van het aantal parechovirusinfecties (PeV) waarneembaar. In week 28 werd 40 maal een PeV gemeld. De stijging was vooral te danken aan het feit dat het merendeel van de laboratoria nu PeV-diagnostiek uitvoert via PCR polymerase chain reaction (polymerase chain reaction). De piek werd waarschijnlijk veroorzaakt door PeV-type 3, een type dat elke 2 jaar piekt in de zomer in Nederland, terwijl andere virustypen het hele jaar door op een relatief laag niveau gezien worden. Parechovirus veroorzaakt over het algemeen milde gastro-enteritis of respiratoire klachten; PeV-type 3 kan daarnaast sepsis, encefalitis soms paralyse veroorzaken. (Bron: RIVM/CIb)

Melioidose na een vakantie in Thailand

Een Nederlandse reiziger, heeft tijdens een vakantie in Thailand daar vermoedelijk melioidose opgelopen. Na thuiskomst werd hij met hoge koorts, algehele malaise, dyspneu en tekenen van een urineweginfectie opgenomen in het ziekenhuis. Op de thoraxfoto waren infiltraten zichtbaar. Tijdens zijn vakantie verbleef de patiënt in een vakantiebungalow ten zuiden van Bangkok. Hij had was daar niet in aanraking geweest met open water of modder. Er werd gestart met augmentin iv, waarna enig herstel optrad. De bloedkweek en urinekweek waren positief met een oxidase-positieve Gramnegatieve staaf. Na het bekend worden van de determinatie van bloedkweek en urinekweek (Vitek: Burkholderia cepacia) werd, ook met het oog op de vakantiebestemming, aan melioidose gedacht. De therapie werd omgezet naar ceftazidime intraveneus.

Melioidose wordt veroorzaakt door de bacterie Burkholderia pseudomallei en is endemisch in Thailand. Transmissie vindt voornamelijk plaats door contact met besmette aarde of oppervlaktewater. Infectie kan leiden tot wondinfecties, sepsis of een pneumonie.(Bron: Artsen-microbiologen Verduin en Wegdam)

Brucellose na het eten van schapenkaas

Bij een 47-jarige Turkse man, die een maand na bezoek aan zijn familie op het Turkse platteland ziek werd, werd brucellose vastgesteld. Laboratoriumdiagnostiek onder andere naar Q-koorts, CMV, EBV, anaplasmose/ehrlichiose, leishmaniose en babesiose, bracht aanvankelijk geen oorzaak aan het licht. Bloedkweken werden na 4 dagen positief met een klein, coccoid Gramnegatief staafje. Op dat moment werd de diagnose brucellose overwogen en werden de materialen verder uitgewerkt in een BSL3 biosafety level 3 (biosafety level 3)-ruimte. Door middel van 16S-sequentienalayse kon aangetoond worden dat het om een Brucella-species ging. Dit is met Brucella-specifieke PCRs geconfirmeerd op het RIVM. Een mogelijke bron was een op een lokale markt in Turkije gekochte zachte schapenkaas. De patiënt at hier dagelijks van en heeft de kaas ook meegenomen naar Nederland. Zijn echtgenote, die niet in Turkije was geweest, had ook van deze kaas gegeten. Zij kreeg profylaxe met doxycycline en rifampicine. Het restant van de kaas is onderzocht door het Centraal Veterinair Instituut en bleek positief voor Brucella. Brucellose wordt in Nederland slechts enkele malen per jaar gemeld. Bijna altijd is de infectie in het buitenland opgelopen.
(Bron: Arts-microbioloog N. Arents en GGD Brabant-Zuidoost, Centraal Veterinair Instituut)

Bofuitbraak in Nederland

De bofuitbraak is nog niet voorbij; wekelijks worden nog steeds enkele gevallen gemeld. Het aantal patiënten sinds december 2009 bedraagt tot en met 4 augustus 300. Van 29 patiënten is bekend dat ze complicaties ontwikkelden; in 24 gevallen betrof het een orchitis, één patiënt ontwikkelde een meningitis. Vier patiënten werden in het ziekenhuis opgenomen. De patiënten zijn nog steeds hoofdzakelijk studenten, woonachtig in verschillende studentensteden. Het merendeel is tweemaal gevaccineerd. Er zijn aanwijzingen dat het risico op complicaties bij patiënten die tweemaal gevaccineerd zijn lager is dan bij patiënten die niet of slechts éénmaal gevaccineerd zijn. Met het oog op het nieuwe studiejaar adviseerde het RIVM-CIb om in de universiteitssteden studenten die geen of slechts één vaccin hebben gehad, laagdrempelig een vaccinatie aan te bieden. Daarnaast hebben enkele medische centra co-assistenten gevaccineerd met als doel om kwetsbare patiënten in het ziekenhuis indirect te beschermen. (Bron: RIVM/CIb)

Exotische muggensoorten aangetroffen bij verschillende bandenbedrijven

Het Centrum Monitoring Vectoren (CMV) heeft bij 3 bandenbedrijven in Noord-Brabant de exotische muggen Aedes albopictus, Aedes atropalpus en Aedes aegypti aangetroffen. Op één bedrijf werden alle drie soorten aangetroffen, terwijl op de andere twee bedrijven slecht één soort werd aangetroffen. Het CMV voert sinds 2009 in heel Nederland inspecties uit op plaatsen waar een verhoogd risico bestaat op de introductie van exotische muggensoorten, zoals bij importeurs van lucky bambooplanten en op bedrijven die handelen in geïmporteerde banden. Het is voor het eerst dat Ae. albopictus in Nederland buiten is aangetroffen. Van Ae. albopictus en Ae. aegypti is bekend dat zij onder andere dengue-, Chikungunya- en gelekoortsvirus kunnen overdragen. Ae. albopictus kan ook West-Nijlvirus overbrengen. Ae. atropalpus kan in vitro West-Nijlvirus overdragen, maar in de praktijk blijkt zijn bijdrage aan de verspreiding minimaal. De kans dat de nu aangetroffen muggen infectieziekten introduceren is verwaarloosbaar klein vanwege het beperkte aantal exemplaren en de geringe kans dat zij pathogenen bij zich dragen. (Bron: Centrum Monitoring Vectoren)

Carbapenemresistentie Klebsiella pneumoniae na verblijf in buitenland

In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (online) is een artikel gepubliceerd over 3 patiënten in Nederland bij wie een carbapenemaseproducerende Klebsiella pneumoniae werd geïdentificeerd na een verblijf in het buitenland. De eerste patiënt was overgeplaatst vanuit een Grieks ziekenhuis; het isolaat bleek tot een epidemische kloon (MLST multilocus sequence typing (multilocus sequence typing) 258) te behoren, met een KPC klebsiella pneumoniae carbapenemase (klebsiella pneumoniae carbapenemase)-2-carbapenemase-gen. De 2 andere patiënten bleken na een rondreis door India besmet te zijn geraakt met Klebsiella pneumoniae, die een New-Delhi-metallo-carbapenemasegen (NDM New Delhi Metallo-β-Lactamase (New Delhi Metallo-β-Lactamase)-1) bevatten.

Carbapenemaseproducerende stammen worden gekenmerkt door resistentie tegen bijna alle beschikbare bètalactamantibiotica, waaronder de cefalosporines en carbapenems. Daarnaast zijn deze stammen vaak ook resistent tegen alle andere beschikbare antibiotica met uitzondering van tigecycline en colistine (alleen intraveneuze toediening). Echter, de effectiviteit van deze antibiotica is onzeker en resistentie ertegen is al beschreven. Invasieve infecties met dergelijke stammen gaan dan ook samen met een hoge morbiditeit en mortaliteit. In een publicatie in The Lancet Infectious Diseases meldden Britse artsen dat sinds 2008 29 Britten met een NDM-1 bacterie zijn besmet. Zeventien van hen waren het voorgaande jaar in India of Pakistan geweest. De Britse artsen waarschuwen om niet naar India of Pakistan te reizen voor een medische behandeling. Britse ‘medisch toeristen’ laten daar soms oogoperaties of plastische chirurgie verrichten. Adequate detectie in microbiologische laboratoria en naleving van ziekenhuishygiënische maatregelen is cruciaal om verspreiding in Nederlandse zorginstellingen te voorkomen. Nederlandse artsen-microbiologen hebben een richtlijn opgesteld voor adequate detectie: Guideline for phenotypic screening and confirmation of carbapenemases in Enterobacteriaceae. Cohen Stuart J et al.(Int J Antimicrob Agents. 2010 Sep; 36(3): 205-10). (Bron: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde en Lancet  Infectious Diseases)

Buitenland

West-Nijlvirusinfecties in Europa

In Centraal-Macedonië en in Larissa in het midden noorden van Griekenland is tot 3 september bij 173 patiënten een West-Nijlvirusinfectie vastgesteld. Vijftien patiënten zijn overleden. De meeste patiënten zijn 70 jaar of ouder. Het is voor het eerst dat lokaal verkregen West-Nijlvirusinfecties worden gediagnosticeerd in Griekenland. Daarnaast zijn dit jaar West-Nijlvirusinfecties gemeld in Italië, Roemenië, Hongarije en Rusland. Recent is een eerste mogelijke geval in Portugal gemeld. (Bron: EWRS early warning response system (early warning response system))

Toename mazelen in Frankrijk

Het Franse Institut de veille sanitaire rapporteerde dat in de eerste 5 maanden van 2010 1972 patiënten met mazelen zijn gemeld. Hiervan waren er 692 (35%) opgenomen in een ziekenhuis. De gemiddelde leeftijd van de patiënten in 2010 ligt rond de 15 jaar, in 10% van de meldingen gaat het om kinderen jonger dan 1 jaar. De gevallen werden gerapporteerd uit 5 departementen en het totale aantal liep op tot 15 per 100.000: Vienne (22.4), Aveyron 19), Loire-et-Cher (17.4), Gers (15.2) and Loire-Atlantique (14.5). Deze zomer werden in Osiris 2 patiënten, een broer en een zus, met mazelen gemeld die een aantal weken in Frankrijk (Toulouse) waren geweest. De broer heeft de infectie daar opgelopen en waarschijnlijk vervolgens zijn zus geïnfecteerd. Beide patiënten waren ongevaccineerd. De vrouw is vanwege klinische verschijnselen opgenomen geweest in een ziekenhuis. (Bron: Institut de veille sanitaire, GGD Amsterdam, GGD Zaanstreek-Waterland)

Italiaanse reizigers met Alkhurma hemorrhagische koorts

Bij twee Italiaanse reizigers die in het zuiden van Egypte op vakantie waren geweest werd Alkhurma hemorrhagischkoorts vastgesteld. Omdat het Alkhurma hemorrhagische koortsvirus niet overdraagbaar is van persoon tot persoon waren geen public health-maatregelen nodig. Het is voor het eerst dat deze infecties zijn gemeld na een verblijf in Egypte. Tot nu toe waren alleen patiënten bekend in Saoedi-Arabië en andere landen aan de Perzische Golf. Alkhurmavirus is een flavivirus dat behoort tot de tick-borne encephalitis virusgroep. Symptomen zijn koorts, hoofdpijn, gewrichtspijn, spierpijn, braken, encefalitis en trombocytopenie. De mortaliteit is hoog, meer dan 30%. Kamelen en schapen zijn de natuurlijke gastheer van dit virus. De overdracht van het virus wordt mogelijk veroorzaakt door de beet van een besmette teek, consumptie van ongepasteuriseerde melk of een wondje in de huid. (Bron: EWRS)

Toename van dengue in het Caribische gebied en in Midden- en Zuid-Amerika

Diverse landen in Midden - en Zuid-Amerika rapporteren een zeer forse toename van dengue (Mexico, Costa Rica, El Salvador, Honduras, Guatemala, Nicaragua, Panama, Colombia,Frans Guyana, Peru, Brazilië en Argentinië).  Ook landen in het Caribische gebied rapporteren een toename, zoals de Franse overzeese gebieden (Guadeloupe, Martinique), Puerto Rico en Trinidad en Tobago. Deze trend wordt op de Nederlandse Antillen en Aruba maar beperkt waargenomen. Tot nu toe is alleen op Curaçao een stijging van dengue gerapporteerd. Van de andere eilanden die behoren tot de Nederlandse Antillen (Bonaire, Saba, St. Eustatius en St. Maarten) zijn geen gegevens bekend. Lokale artsen zijn op de hoogte gebracht en gevraagd alert te zijn op verschijnselen die passen bij dengue. (Bron: ECDC European Centre for Disease Prevention and Control (European Centre for Disease Prevention and Control), WHO World Health Organization (World Health Organization), I. Gerstenbluth)