Nanotechnologie wordt steeds meer gebruikt voor medische hulpmiddelen. Het RIVM heeft geïnventariseerd op welke manieren nanotechnologie wordt gebruikt in medische hulpmiddelen en wat voor functie het daarin heeft. Voorbeelden hiervan zijn nanocoatings op implantaten, het nabootsen van natuurlijk weefsel, gebruik van de elektrische en magnetische eigenschappen van nanomaterialen en toepassing in de oncologie bij het opsporen en behandelen van kanker.
Nanotechnologie
Nanotechnologie is een technologische ontwikkeling die ons in staat stelt om met behulp van extreem kleine deeltjes nieuwe materialen met interessante en nuttige eigenschappen te bedenken en te ontwikkelen. Dit opent een arsenaal aan mogelijkheden voor nieuwe en bijzondere toepassingen waar wereldwijd aan wordt gewerkt. Talrijke medische disciplines profiteren van de innovaties die nanotechnologie mogelijk maakt. Ook neemt de kennis over hoe je de veiligheid van nanotechnologie moet beoordelen toe.
Nanocoatings
Een van de belangrijkste trends is het gebruik van nanocoatings op allerlei implantaten. Hierdoor integreert het implantaat beter met het omliggende weefsel, wat de kans op afstoten of complicaties verkleint. Onder andere de cardiologie (coating op stents), orthopedie (coatings op heupimplantaat) en tandheelkunde (tandheelkundige implantaten) profiteren hiervan. Verder worden antimicrobiële eigenschappen van nanomaterialen gebruikt in coatings op implantaten, voor wondverzorging en in medisch textiel.
Natuurlijk weefsel nabootsen
Nanomaterialen kunnen ook natuurlijke weefsels nabootsen. Met behulp van nanotechnologie kunnen bij implantaten optimale biologische, fysische en mechanische eigenschappen worden gerealiseerd.
Elektrische en magnetische eigenschappen
Een derde trend hangt samen met de elektrische en magnetische eigenschappen van nanomaterialen. Deze worden vooral gebruikt in medische hulpmiddelen voor neurologie en cardiologie, zoals pacemakers. Ook kunnen batterijen met een langere levensduur worden ontwikkeld voor implantaten.
Oncologie
Een specifieke toepassing van nanotechnologie is oncologie. Voorbeelden zijn testen om kanker vroegtijdig op te sporen en hulpmiddelen om de grenzen te bepalen van tumoren of uitzaaiingen te detecteren tijdens een chirurgische ingreep. Ook kunnen nanomaterialen door lokale temperatuurverhogingen het effect van chemotherapie of bestraling versterken, of zelfs direct tumorcellen doden.
Beoordeling medisch nut en risico’s
Net als bij alle medische producten moet voor nanomedische hulpmiddelen per product het medisch nut ten opzichte van eventuele risico’s worden beoordeeld. Recente wetenschappelijke leidraden geven aan waarop moet worden gelet als nanotechnologie wordt gebruikt bij de fabricage van een medisch hulpmiddel. Deze vormen daarmee een goede basis om de beoordeling van nanomedische hulpmiddelen uit te voeren.