Delen van Friesland, Groningen en Drenthe zijn zogenoemde krimpregio’s: gebieden waar sprake is van een sterke afname van de bevolking. Deze noordelijke krimpregio’s scoren op diverse aspecten van gezondheid en zorg minder gunstig dan gemiddeld in Nederland, bijvoorbeeld qua ervaren gezondheid, gebruik van zorg en zorgkosten. Dit geldt vooral voor de krimpregio Oost-Groningen. Ook valt op dat er tussen en binnen krimpgebieden grote verschillen zijn. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM in het kader van het convenant ‘Urban Strategic Planning on Active and Healthy Ageing’ (USP Utrecht Science Park (Utrecht Science Park) Age).

Krimpregio's

De vergrijzing van Nederland brengt allerlei uitdagingen met zich mee, onder meer voor de volksgezondheid, de zorg en de inrichting van de leefomgeving. In regio’s waarin sprake is van bevolkingsdaling (de zogenaamde krimpregio’s) geldt dit extra omdat het aandeel 65-plussers in deze regio’s naar verwachting sterker stijgt dan in Nederland. In sommige gemeenten kan dat oplopen tot 38% in 2030, tegenover 24% in heel Nederland.

Grotere afstand tot voorzieningen

De afstand tot bibliotheek en treinstation verschilt van gemeente tot gemeente in de noordelijke krimpregio’s. De gemiddelde afstand tot huisartsenpraktijken, apotheken, huisartsenpost (die de avond-, nacht- en weekenddiensten verzorgt) en ziekenhuizen is in de krimpregio’s van de drie noordelijke provincies zoals te verwachten groter dan gemiddeld in Nederland. Hierbij zijn wel grote verschillen binnen de regio te zien, bijvoorbeeld tussen stad en platteland, maar ook tussen naast elkaar liggende gemeenten. Er zijn nog geen grote problemen door de afstand tot zorgvoorzieningen. Het is wel een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst.

Grote onderlinge verschillen

Uit het onderzoek blijken grote onderlinge verschillen tussen de gemeenten in de noordelijke krimpregio’s. Zo scoren sommige gemeenten beter dan het Nederlandse gemiddelde van (ervaren) gezondheid, gebruik van AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) en Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning (Wet maatschappelijke ondersteuning) en hoogte van zorgkosten. Maar het onderzoek laat ook zien dat gemeenten in de noordelijke krimpgebieden op diverse terreinen aanzienlijk minder gunstig scoren dan gemiddeld in Nederland. Dit geldt vooral voor Oost-Groningen. Zo is de ervaren gezondheid in Oost-Groningen minder goed en zijn het gebruik en kosten van zorg beduidend hoger. De tevredenheid over voorzieningen ligt er wat lager dan in andere krimpregio’s.

Inspelen op lokale behoeften

De verschillen binnen en tussen de krimpregio’s die uit het onderzoek naar voren komen pleiten ervoor om op lokaal niveau de stand van zaken in kaart te brengen en daar met lokaal beleid op in te spelen. Op die manier kan ook de inrichting van de fysieke leefomgeving in krimpregio’s aansluiten bij lokale behoeften.