Door de invoering van de integrale bekostiging maken minder mensen met diabetes gebruik van het ziekenhuis (tweede lijn). De verschuiving van tweedelijnszorg naar de eerste lijn levert echter (nog) geen kostenbesparing op. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de integrale bekostiging van diabetespatiënten.

In het rapport hebben onderzoekers van het RIVM gekeken of via integrale bekostiging van een zorgprogramma bij mensen met diabetes een besparing van de kosten van zorg gerealiseerd wordt. Integrale bekostiging versterkt de rol van de eerste lijn (huisarts/praktijkondersteuners), om zo de zorg voor de cliënt dichter bij huis te houden. Dat zou bovendien kunnen leiden tot minder uitgaven voor ziekenhuiszorg, omdat méér zorg in de eerste lijn een deel van de zorg in de tweede lijn overbodig zou maken.

De onderzoekers maakten gebruik van zorgdeclaraties van alle Nederlandse zorgverzekeraars voor mensen met diabetes. Alle gegevens zijn verzameld door Vektis. Dit informatiecentrum beschikt over alle gegevens over medicijngebruik, verrichtingen van huisartsen en ziekenhuizen. Bij het onderzoek naar het functioneren van integrale bekostiging is gekozen voor diabetes, omdat hierover de meeste gegevens beschikbaar zijn. In vrijwel heel Nederland wordt namelijk diabeteszorg via de integrale bekostiging geleverd.

Het onderzoek laat zien dat de curatieve zorgkosten van patiënten in een zorgprogramma bekostigd via integrale bekostiging in 2009 €288 meer waren gestegen dan die van patiënten die reguliere zorg ontvingen.
Verder laat het onderzoek zien dat deelnemers aan een zorgprogramma voor diabetes, bekostigd via integrale bekostiging, in 2009 minder vaak naar het ziekenhuis hoefden. De kosten die ziekenhuizen maakten voor diabetesgerelateerde zorg nam af, maar opmerkelijk genoeg niet de totale ziekenhuiskosten van deze patiënten; deze namen juist toe. Een verklaring daarvoor werd niet gevonden, daar zijn andere gegevens voor nodig. Zo ontbreekt nu nog informatie over de ernst van de ziekte van de patiënt en gedetailleerdere informatie over de gemaakte ziekenhuiskosten.

Het nieuwe systeem integrale bekostiging is niet bij alle zorgprogramma’s ingevoerd. Er is een overgangsperiode ingesteld, waarin de zorg ook nog op de oude manier kan worden bekostigd. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) heeft de evaluatiecommissie Integrale Bekostiging (EIB Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging (Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging)) ingesteld om de invoering te volgen en te adviseren over het al dan niet beëindigen van deze overgangsperiode. De evaluatiecommissie Integrale Bekostiging publiceert binnenkort haar eindrapportage. Het RIVM onderzoek naar de effecten van integrale bekostiging voor de zorgkosten is een belangrijke informatiebron geweest voor de evaluatiecommissie.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa Nederlandse Zorgautoriteit (Nederlandse Zorgautoriteit)) zal deze week een Marktscan over Ketenzorg publiceren, met daarin gegevens over de marktstructuur, het marktgedrag, transparante informatie en toegankelijkheid van de ketenzorg. Ook verschijnt deze maand een advies van de NZa met diverse mogelijkheden om de bekostiging in de eerstelijnszorg te verbeteren. Dit rapport zal met het rapport van de EIB naar de Tweede Kamer worden gestuurd.