Met de maatschappelijke stage ‘Meten voor een duurzame boerderij’ helpen middelbare scholieren boeren en klimaatonderzoekers. Op de boerderij voeren ze metingen aan de bodem uit. De gegevens die ze zo verzamelen zijn voor de boer interessant met het oog op het verbeteren van zijn bedrijfsvoering. Daarnaast gebruiken wetenschappers van RIVM en Wageningen Universiteit de gegevens voor hun onderzoek. Welke invloed heeft bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer op de kwaliteit van de bodem? Naast het doen van de metingen helpen de leerlingen mee op de boerderij en komen meer te weten over het reilen en zeilen op de boerderij.
Tijdens het schooljaar 2010-2011 hebben verschillende scholen en boeren vrijwillig deelgenomen aan de pilot van deze maatschappelijke stage. In totaal hebben 35 scholieren van vierscholen bij vier verschillende boeren stage gelopen. Speciaal voor de stage is een leerlingenhandleiding en een docenten/boerenhandleiding gemaakt. Tijdens de pilotfase hebben boeren, docenten en scholieren deze handleidingen en de stageopzet getest en verschillende tips gegeven over verbetering van de stage.
De bodemmetingen duren vier uur. De overige uren kunnen de leerlingen gebruiken voor het uitvoeren van andere activiteiten op de (zorg)boerderij. Zo hebben verschillende jongeren ‘hun’ boerin geholpen bij het bezoek van basisschoolkinderen. Een leerling: ‘Ik heb een klein beetje geleerd om meer leiding te nemen (bij jeugd) en hierbij heb ik ook meer geduld gekregen, want de kleine jongetjes/meisjes snappen het natuurlijk niet gelijk. En ik heb geleerd om meer te kunnen improviseren.’ Deze aanvullende activiteiten maken de stage extra leuk en leerzaam voor de jongeren.
Effect
Gelijktijdig met de pilotperiode heeft Dorien Bartels, student Algemene Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht, onderzoek gedaan naar het effect van de maatschappelijke stage op de natuurbeleving van leerlingen. Tijdens haar onderzoek gaven de leerlingen aan veel geleerd te hebben, en dan niet alleen over bodem(beheer): ‘Toen we vroegen waarom ze graan produceerden werd ons verteld dat ze dat als bijproduct hadden, om roofbouw en gronduitputting tegen te gaan’, maar ook over het reilen en zeilen op de boerderij en dat dit ‘best zwaar’ werk is.
GLOBE (Global Learning and Observations to Benefit the Environment)-metingen
De metingen die de leerlingen uitvoeren aan de bodem gaan volgens GLOBE-protocollen. GLOBE is een internationaal netwerk van 24.000 scholen in 111 landen die onderzoek doen naar natuur en milieu in hun omgeving. De verkregen data geven leerlingen via internet door aan wetenschappers, die deze gegevens gebruiken voor (klimaat)onderzoek. Kijk voor meer informatie op www.globenederland.nl.
Vervolg
Van de pilot is veel geleerd en met de aanpassingen aan de handleidingen zijn deze nu klaar om in gebruik te nemen. Iedere school en elke boer kan nu aan de slag met de stage. Op de website www.globenederland.nl/mas is een overzicht beschikbaar van boeren die hebben aangegeven mee te willen werken aan de stage. In overleg tussen leerlingen, school, boer en eventueel stagemakelaar wordt de stage, het tijdstip, aantal leerlingen etc. ingevuld. Kijk op www.globenederland.nl/mas voor meer informatie en een stappenplan.
Het initiatief van deze maatschappelijke stage komt van Ministerie EL&I (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie). In haar opdracht heeft SME Advies, samen met Bureau De Uil en Veldwerk Nederland, de stage ontwikkeld. Indien de benodigde materialen voor de uitvoer van de metingen op school niet voor handen zijn, kan een complete kist worden aangeschaft bij Veldwerk Nederland.