Buiten wordt het steeds kouder en dus gaan de ramen dicht en de kachels weer aan: de ideale omstandigheden voor een koolmonoxide vergiftiging. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om blootstelling te voorkomen.
Koolmonoxide ontstaat door onvolledige verbranding van stoffen die koolstofverbindingen bevatten, zoals olie, (aard)gas en hout. In huis kan dit ontstaan wanneer een gastoestel, gaskachel, geiser en/of CV slecht functioneert, of bij het verbranden van hout in de open haard bij onvoldoende werking van het rookkanaal. Omdat het gas kleur- en geurloos is en het de luchtwegen niet prikkelt, kan het zich ongemerkt in een ruimte ophopen als de ventilatie beperkt is door bijvoorbeeld een verstopte schoorsteen of dichte ventilatieroosters.
Koolmonoxide is giftig omdat het in het bloed bindt aan zuurstofbindingsplaatsen, onder andere aan hemoglobine. Het heeft een vele malen hogere affiniteit voor hemoglobine dan zuurstof en dus wordt zuurstof nog maar nauwelijks naar de weefsels vervoerd. De eerste symptomen die zich voordoen zijn erg aspecifiek en dus moeilijk te herkennen als een koolmonoxide vergiftiging. Het begint met hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid. Ook kunnen verwardheid, prikkelbaarheid en slaperigheid optreden. Als de blootstelling onopgemerkt blijft kan een ernstige vergiftiging dodelijk zijn.
Het is belangrijk de volgende maatregelen te treffen:
- zorg voor goede ventilatie
- laat de schoorsteen jaarlijks schoonvegen
- laat uw geiser, gaskachel en cv jaarlijks controleren door een deskundig installateur
- schaf een koolmonoxide melder aan, deze is te koop bij doe-het-zelf zaken
- breng bij mogelijke blootstelling het slachtoffer in de frisse lucht en waarschuw een arts.
Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC (Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (UMC Utrecht))) ontving in 2009 bijna 80 gevallen van blootstelling aan koolmonoxide, waarbij de meeste gevallen worden gemeld in de herfst- en wintermaanden.