In maart 2023 gaf 14,1% van de jongeren (12-25 jaar) aan dat ze er weleens, vaker of heel vaak serieus aan dachten om een eind aan hun leven te maken. Dit blijkt uit het nieuwste kwartaalonderzoek van Netwerk GOR. Eind 2021 gold dit nog voor 8,5%. Daarmee blijft het percentage jongeren met zelfdodingsgedachten onverminderd hoog na een grote toename in de laatste lockdownperiode. Ook zien de huisartsen in dezelfde periode nog 24% meer contacten rondom zelfdoding (pogingen en gedachten) dan voor de coronapandemie.
De grootste stijging in het aantal jongeren met zelfdodingsgedachten vond een jaar geleden plaats. Het percentage jongeren met deze gedachten steeg toen van 8,5% in december 2021 naar 16,8% in maart 2022. In de periode tussen deze meetmomenten was in Nederland de derde en laatste lockdown van kracht. Maar ook daarna blijft dit cijfer een dus stuk hoger dan voor de coronapandemie.
Emotionele eenzaamheid
Verdiepende analyses laten zien dat jongeren met mentale klachten en emotionele eenzaamheid vaker suïcidale gedachten hebben. Mensen met emotionele eenzaamheid missen een intieme band met een of meerdere mensen. Het gaat niet om hoeveel mensen ze kennen, maar om de kwaliteit van hun contacten.
Oorzaken zelfdodingsgedachten
Jongeren die aangaven dat ze wel eens of vaker zelfdodingsgedachten hadden, kregen de vraag of ze wilden uitleggen hoe het kwam dat ze niet goed in hun vel zaten. Ze vertellen dat ze depressieve gedachten over zichzelf hebben of moeite ervaren met het functioneren in de maatschappij. Ook hebben sommigen moeite met sociale contacten door een diagnose als autisme of adhd. Overkoepelend komt een behoefte aan acceptatie naar voren: het verbonden voelen met anderen en tevreden kunnen zijn met zichzelf.
Gebrek aan rust
Verder geven veel jongeren aan dat ze heel druk zijn. Dit zorgt voor stress, waardoor ze voor hun gevoel geen tijd hebben om tot rust te komen of leuke dingen te doen. Geldgebrek, woningnood en prestatiedruk zorgen ook voor onrust en dragen bij aan de onzekerheid die jongeren voelen over hun eigen toekomst. Gebrek aan rust en verbinding kunnen ook komen door hun thuissituatie.
Oplossingen voor beter voelen
Onderzoekers vroegen jongeren ook naar wat hen helpt om zich beter te voelen. Vaak noemden ze dat ze behoefte hebben aan meer rust, meer vrije tijd en minder prestatiedruk, maar ook genoeg geld en een fijne woonruimte. Daarnaast hebben ze behoefte aan praten met hun ouders of geliefde, uitingen van liefde te ontvangen en begrip te ervaren. Ook spiritualiteit kan helpen om de zin van het leven te ervaren. Verder geven sommigen aan dat een diagnose rust kan geven en ook (zelf)medicatie wordt als oplossing genoemd.
Over het onderzoek
Deze resultaten komen uit het zevende kwartaalonderzoek onder jongeren (12-25 jaar). Dit valt onder het Gezondheidsonderzoek COVID-19. Daarin brengen het RIVM, GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en, GGD GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland, het Nivel en ARQ (Nationaal Psychotrauma Centrum) Nationaal Psychotraumacentrum de gevolgen van de coronacrisis voor de gezondheid in kaart. Het onderzoek duurt 5 jaar (2021-2025) en krijgt subsidie van ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie).