Zorgvuldig schoonmaken in huis
Om onze omgeving en onszelf schoon te houden gebruiken we schoonmaakmiddelen voor de badkamer of keuken. Ook gebruiken we middelen voor persoonlijke verzorging zoals handzeep. Sommige van deze middelen bestaan uit stoffen die micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en virussen onschadelijk maken. Middelen die micro-organismen onschadelijk maken en dit op het etiket zetten, noemen we desinfecterende middelen, desinfectiemiddelen of desinfectantia. Er zijn veel desinfecterende middelen te koop voor gebruik in huis.
Wat is desinfectie?
Desinfectie is het onschadelijk maken van micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en virussen op (levenloze) oppervlakken, of intacte huid. Dit kan met bijvoorbeeld alcohol. Schoonmaken met water en zeep of allesreiniger zorgt er ook voor dat het aantal micro-organismen kleiner wordt. Met schoonmaken verwijdert u vuil om te voorkomen dat micro-organismen ontstaan, meer worden of zich verspreiden.
Wat zijn desinfecterende middelen?
Desinfectiemiddelen zijn meestal mengsels van één of meer werkzame stoffen en een of meer hulpstoffen. Werkzame stoffen maken de micro-organismen onschadelijk. Hulpstoffen zijn oplosmiddelen, dragers, stabilisatoren, opnamebevorderaars en werking versterkers. De werkzame ingrediënten werken vaak tegen verschillende micro-organismen.
Er zijn veel soorten desinfecterende middelen. Deze informatie gaat over het gebruik van desinfecterende middelen in huis. Dit zijn desinfecterende handzeep, handalcohol, desinfecterende reinigingsdoekjes en desinfecterende schoonmaakmiddelen. Op de website waarzitwatin.nl is informatie te vinden over de stoffen die in deze producten zitten.
Alle adviezen voor thuisgebruik van desinfectiemiddelen op een rij:
- Handzeep, handalcohol, reinigingsdoekjes en schoonmaakmiddelen (zoals bleekmiddelen) die bedoeld zijn om te desinfecteren zijn vaak niet nodig in huis om infecties te voorkomen. In de meeste gevallen is schoonmaken met water en zeep of allesreiniger voldoende.
- Op advies van een arts of specialist kunt u desinfecterende middelen gebruiken. Bijvoorbeeld bij ziekte of wanneer er om een andere reden een verhoogd risico op infectiegevaar is. Zoals na een operatie.
- Lees de gebruiksaanwijzing op het etiket goed en gebruik het middel volgens de adviezen op het etiket. Let vooral op de genoemde inwerktijd van het middel.
- Maak van tevoren schoon met water en zeep om een desinfectiemiddel beter te laten werken.
- Let op een toelatingsnummer. Middelen met een toelatingsnummer zijn getest op veiligheid voor mens en milieu.
Wanneer gebruik ik een desinfecterend middel?
Om infectieziekten te voorkomen zijn goede persoonlijke hygiëne en een goede hygiëne in huis van belang. Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van desinfecterende middelen in huis niet beter is dan het gebruiken van water en zeep zoals een allesreiniger. Bij ziekte of bij een verhoogd risico op infecties, bijvoorbeeld na een operatie, kan het gebruik van desinfecterende producten thuis wel nuttig zijn. Volg in die situatie het advies van uw arts of specialist op.
Goed en veilig gebruik desinfecterende middelen
Als u desinfectantia gebruikt, let dan goed op de gebruiksaanwijzing op het product. De effectiviteit van desinfectantia hangt af van de inwerktijd. Te korte inwerktijd zorgt er vaak voor dat een desinfectie niet slaagt. Ook (te veel) verdunnen met water kan leiden tot een minderde werkzaamheid. Verdun een product alleen als dit op de verpakking staat volgens de handleiding.
Daarnaast zijn nog verschillende situaties van invloed op de werkzaamheid. De temperatuur en vooral de aanwezigheid van bijvoorbeeld huidschilfers, etensresten, planten resten, enzovoort. Door contact hiermee kan de werkzaamheid van het middel minder worden. Daarom is het belangrijk voor het desinfecteren schoon te maken met water en zeep of allesreiniger. Extra voordeel hiervan is dat een deel van de micro-organismen al bij het schoonmaken verdwijnen.
Gezondheidsrisico's
Het gebruik van desinfecterende middelen kan nadelen met zich mee brengen. Fout gebruik van deze middelen helpt niet tegen micro-organismen. Het gebruik kan dan een veilig gevoel geven terwijl er nog steeds schadelijke micro-organismen zijn. Fout gebruik kan ook schadelijk zijn voor mensen. Er ontstaan dan bijvoorbeeld irritaties of allergische reacties op de huid. Het is mogelijk dat micro-organismen resistentie ontwikkelen door (niet nauwkeurig) gebruik van desinfecterende middelen. De middelen hebben dan geen desinfecterende werking meer. Desinfecterende middelen werken ook tegen onschadelijke en nuttige micro-organismen die ons beschermen tegen schadelijke micro-organismen.
Een desinfecterend middel kan bij fout gebruik (bijvoorbeeld door te weinig verdunnen) ook gezondheidsrisico’s met zich mee brengen. De gezondheidsrisico’s hangen af van het type middel en het gebruik. Voorkomende gezondheidsrisico’s zijn geïrriteerde slijmvliezen, huid en ogen of allergische reacties op de huid. Desinfecterende middelen zijn veilig als u ze volgens de gebruiksaanwijzing gebruikt. De fabrikant doet de gebruiksaanwijzing altijd bij het desinfectiemiddel. Veel mensen weten niet dat ze desinfecterende middelen in huis hebben en gebruiken. Op een desinfecterend middel staat vaak dat het werkt tegen micro-organismen. Bijvoorbeeld met de woorden “desinfecterend” of “anti-bacterieel”. Middelen met een toelatingsnummer zijn getest op veiligheid voor mens en milieu*.
*Hoe herken ik een toegelaten middel?
In Nederland toegelaten desinfectiemiddelen zijn te herkennen aan een nummer met vijf cijfers eindigend op een N (Nederland). Bijvoorbeeld:
- 12345N
Een aantal middelen is toegelaten in de hele Europese Unie en dus ook in Nederland. U herkent deze middelen aan een toelatingsnummer dat er zo uit ziet:
- EU (Europese Unie)-1234567-0000
- NL-1234567-0000
Gezondheidsraad
In 2001 en in 2016 heeft de Gezondheidsraad adviesrapporten uitgeven over het gebruik van desinfectantia. Op basis van deze adviezen heeft het RIVM deze website en een flyer gemaakt zodat die adviezen beter bereikbaar zijn.
NVWA
Naar aanleiding van het Gezondheidsraad adviesrapport uit 2016 heeft de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) onderzoek gedaan of handdesinfectiemiddelen voldoen aan de wettelijke eisen. Slechts 13% onderzochte handdesinfectiemiddelen voldoet daar aan. Op de website van de NVWA staat een overzicht van de onderzochte handdesinfectiemiddelen die consumenten kunnen raadplegen.