Samenvatting

De Staat van Zoönosen wordt dit jaar op een website gepubliceerd en niet meer als rapport. 

Zoönosen zijn infectieziekten die van dier op mens kunnen worden overgedragen, en andersom. Het RIVM maakt elk jaar een overzicht van de belangrijkste zoönosen in Nederland. Het doet dat in opdracht van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)). Het gaat vooral om zoönosen die artsen bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) of dierenartsen bij de NVWA moeten melden. 

Het overzicht beschrijft hoe vaak deze zoönosen in Nederland voorkomen. Beleidsmakers en professionals, zoals van overheden of GGD’en, kunnen deze informatie gebruiken om maatregelen te nemen als dat nodig is. 

De meest opvallende uitbraak van 2021 was de vogelgriep (variant H5N1), de grootste uitbraak in Nederland sinds 2003.  Vóór 2021 waren er vooral in de wintermaanden uitbraken van de vogelgriep tijdens de komst van trekvogels uit het noorden naar Nederland. Vanaf oktober 2021 bleef het virus het hele jaar rondgaan onder wilde vogels en pluimvee in Nederland. De vogelgriep kwam vooral in waterrijke gebieden voor. Het virus lijkt ongevaarlijk voor mensen. Wel zijn in Nederland enkele wilde zoogdieren besmet geraakt, zoals vossen.   

Corona blijft een belangrijk onderwerp in 2021. Ook dat jaar zijn maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, zoals een tijdelijke horecasluiting, minder buitenlandse reizen en meer aandacht voor handhygiëne. Het lijkt erop dat sommige andere zoönosen minder zijn verspreid door deze maatregelen. Zo waren er veel minder meldingen van mensen die besmet waren met de bacteriën Salmonella en Campylobacter dan in de jaren voor de corona-epidemie. 

De Staat van Zoönosen behandelt elk jaar een thema. Dit jaar is dat paraatheid voor uitbraken van infectieziekten. Beschreven staat welke initiatieven de regering en de wetenschap hebben genomen om de kans op een uitbraak van een zoönose in de toekomst te verkleinen. Bijvoorbeeld door draaiboeken voor een uitbraak te verbeteren. Ook wordt beschreven hoe uitbraken van zoönosen in de toekomst sneller kunnen worden opgemerkt, bijvoorbeeld door ziekteverwekkers via rioolwater op te sporen.