Samenvatting

Resten van medicijnen kunnen via de urine en ontlasting in het oppervlaktewater terechtkomen. Daar kunnen ze schadelijk zijn voor de organismen die erin leven. Het is daarom belangrijk dat er minder medicijnresten in het oppervlaktewater terechtkomen. Bijvoorbeeld door te kiezen voor medicijnen die het oppervlaktewater het minst belasten. Zowel de zorgsector als de watersector heeft behoefte aan informatie hierover. De zorgsector en patiënten kunnen daarmee bewuste keuzes maken.

Het RIVM heeft onderzocht in hoeverre vijf pijnstillers die zonder recept te koop zijn het oppervlaktewater belasten. Hierbij is gekeken wat het voor het oppervlaktewater betekent als een pijnstiller door een andere wordt vervangen.

Vooral de hoeveelheden diclofenac in oppervlaktewater kunnen schadelijk zijn voor dieren in water. Dit komt vooral door het gebruik van dit middel als gel op de huid. Het grootste deel van de gel spoelt namelijk weg via douchen of het wassen van kleding, waarna het in het oppervlaktewater terecht komt. Wanneer het niet nodig is om NSAID pijnstillers (diclofenac, ibuprofen of naproxen) te gebruiken én kan worden gekozen voor paracetamol of aspirine, heeft dat vanuit het oogpunt van milieurisico’s de voorkeur.

Uitgezocht moet nog worden hoe deze keuze kan worden meegenomen in bijvoorbeeld de richtlijn voor de behandeling van pijn. Deze informeert zorgprofessionals over de keuze van pijnstillers. Daarnaast moet worden uitgezocht hoe de voorlichting over milieurisico’s eruit kan zien voor medicijnen in de vrije verkoop.

Voor dit onderzoek heeft het RIVM berekend hoeveel van de werkzame stoffen van vijf pijnstillers via het riool in het oppervlaktewater terechtkomen. Er is niet gekeken naar andere graadmeters voor milieubelasting zoals de hoeveelheid broeikasgassen die vrijkomt bij de productie van de middelen.