Door nieuwe wetenschappelijke studies  weten we dat PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen) schadelijker zijn voor de gezondheid dan eerder werd gedacht. Als mensen over een lange periode kleine hoeveelheden PFAS binnen krijgen kan dit een negatief effect hebben op het immuunsysteem. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen ziekten. Als dat minder goed werkt kunnen mensen sneller of vaker ziek worden. In hoeverre gezondheidseffecten ook echt optreden is niet te zeggen.

De nieuwe kennis over de schadelijkheid van PFAS was reden voor het RIVM om eerdere adviezen opnieuw te bekijken. Het RIVM brengt nu studies uit over: drinkwater en voedsel, oppervlaktewater en vis, moestuinen in de buurt van de fabriek Chemours, moestuinen in Helmond en zwemwaterplas Berkendonk in Helmond. 

Voedsel en drinkwater

PFAS zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in voedsel of drinkwater aanwezig zijn. Door emissies uit fabrieken en bijvoorbeeld door het gebruik in brandblusmiddelen zijn de stoffen in onze leefomgeving terecht gekomen. Ze komen daardoor voor in voedsel en drinkwater. Het RIVM heeft berekend hoeveel PFAS mensen in Nederland binnen krijgen via voedsel en drinkwater. Hiervoor zijn bestaande meetgegevens gebruikt. Uit deze berekeningen blijkt dat mensen in Nederland via voedsel en drinkwater samen waarschijnlijk al meer PFAS binnen krijgen dan de gezondheidskundige grenswaarde.

Het RIVM heeft berekend hoeveel PFAS er in drinkwater mag zitten zonder dat er effecten op de gezondheid verwacht worden. Kraanwater gemaakt van grondwater voldoet aan de drinkwaterrichtwaarde die het RIVM voorstelt. Kraanwater gemaakt van oppervlaktewater bevat doorgaans meer PFAS dan de door RIVM voorgestelde richtwaarde. De hoeveelheid PFAS die mensen binnen krijgen vanuit kraanwater is in het algemeen beperkt. Het RIVM vindt het daarom verantwoord om kraanwater te blijven drinken. Het RIVM adviseert het ministerie van IenW Infrastructuur en Waterstaat (Infrastructuur en Waterstaat) wel om de normen voor PFAS in kraanwater aan te passen en om waar mogelijk de hoeveelheid PFAS in kraanwater  te verlagen. 

Mensen kunnen zelf weinig doen om PFAS in voedsel en drinkwater te vermijden. Dit komt doordat PFAS in veel verschillende voedingsmiddelen voorkomt. Drinkwater en gevarieerde voeding zijn belangrijk om gezond te blijven, zelfs al krijg je er kleine hoeveelheden PFAS mee binnen. Ons voedsel levert namelijk belangrijke voedingsstoffen die we nodig hebben. 

Oppervlaktewater en vis 

Met oppervlaktewater bedoelen we bijvoorbeeld meren, kanalen of sloten. Om te bepalen wat de kwaliteit van oppervlaktewater is, kan PFAS worden gemeten in de vissen die in dit water leven. Via het oppervlaktewater komen PFAS namelijk in vissen terecht. Het RIVM heeft berekend hoeveel PFAS er in vis mag zitten zonder dat er effecten op de gezondheid verwacht worden als mensen deze vissen dagelijks eten. Het RIVM heeft deze waarde vergeleken met bestaande metingen van PFAS in vissen uit Nederlands oppervlaktewater. Hieruit blijkt dat het oppervlaktewater niet geschikt is om dagelijks vis uit te eten. Dit sluit aan bij het bestaande advies van het Voedingscentrum om niet regelmatig zelf gevangen vis te eten.     

Moestuinen in Dordrecht en moestuinen en zwemwater in Helmond

In 2018 en 2019 deed het RIVM onderzoek naar GenX en PFOA perfluoroctaanzuur (perfluoroctaanzuur) in gewassen in moestuinen in Dordrecht en Helmond. Ook onderzocht het RIVM het gezondheidsrisico van het inslikken van PFAS door zwemmen in recreatieplas Berkendonk. Met de nieuwe kennis over PFAS adviseert het RIVM om geen groenten of fruit te eten uit moestuinen binnen een straal van 1km van de fabriek van Dupont/Chemours en geen groenten en fruit te eten uit volkstuincomplex Sluisdijk in Helmond. Mensen kunnen PFAS binnen krijgen door te zwemmen in de recreatieplas Berkendonk bij Helmond. Deze hoeveelheid is in vergelijking tot andere bronnen echter erg klein.  

Minder PFAS

Om ervoor te zorgen dat er minder PFAS in de leefomgeving terechtkomen, werkt het RIVM in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat)) aan een Europees traject om het gebruik en de productie van PFAS aan banden te leggen. Maar omdat de stoffen heel langzaam afbreken, zullen ze nog jarenlang in onze leefomgeving aanwezig blijven. Daarom is het belangrijk dat de overheid er ook aan werkt om het contact met deze stoffen zoveel als mogelijk terug te dringen. 

De kennis over PFAS en gezondheid is en blijft in ontwikkeling. Het RIVM doet nog verder onderzoek onder andere naar PFAS in bodem en oppervlaktewater.