In juli heeft het RIVM voor 13 zwemlocaties in de omgeving van chemiefabriek Chemours PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen)-meetgegevens omgerekend naar de totale PFAS-concentratie in het zwemwater per locatie. Voor 12 locaties concludeerde het RIVM dat zwemmen veilig is. Alleen voor Plas Merwelanden was aanvullend onderzoek nodig. Het RIVM publiceert nu de resultaten daarvan. Daaruit blijkt dat zwemmen in Plas Merwelanden substantieel bijdraagt aan de totale PFAS-blootstelling voor kinderen die hier regelmatig zwemmen en volwassenen die hier dagelijks zwemmen. Zeker gezien de potentieel hoge blootstelling voor kinderen is het onwenselijk dat PFAS in dergelijke concentraties voorkomt in zwemwater. De provincie Zuid-Holland heeft besloten dat het negatief zwemadvies voor Plas Merwelanden blijft gelden.
Aanpak
Het RIVM deed de nadere risicoanalyse op verzoek van de Provincie Zuid-Holland. Hierbij is de blootstelling aan PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) bij zwemmen berekend, oftewel: hoeveel PFAS kunnen mensen binnenkrijgen bij het zwemmen in Plas Merwelanden? Dit is vergeleken met de gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS zoals afgeleid door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit)). Daarbij is gebruik gemaakt van een door het RIVM ontwikkelde methode om PFAS gecombineerd te beoordelen. Voor deze risicoschatting gebruikte het RIVM de PFAS-meetgegevens van waterschap Hollandse Delta en het RIVM-adviesrapport van 14 juli 2023.
Methode
Om in te schatten hoeveel PFAS mensen binnenkrijgen bij het zwemmen in de Plas Merwelanden is het RIVM uitgegaan van twee scenario’s. Het eerste scenario gaat ervan uit dat volwassenen elke dag zwemmen in Merwelanden. Het tweede scenario gaat uit van 25 keer zwemmen per jaar. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen volwassen en kinderen (<15 jaar). Het RIVM gaat ervan uit dat zwemmers PFAS met name binnenkrijgen door het inslikken van water. Zo berekenen we wat gemiddeld genomen over het jaar de dagelijkse PFAS blootstelling is van volwassenen en kinderen door te zwemmen in Plas Merwelanden. Dit is vergeleken met de Tolereerbare Dagelijkse Inname (TDI (tolerable daily intake)) voor PFAS. Een Tolereerbare Dagelijkse Inname geeft aan hoeveel je levenslang dagelijks mag binnenkrijgen van een stof zonder dat dit gevolgen heeft voor de gezondheid.
Uitkomsten
Voor volwassenen is de blootstelling voor beide scenario’s lager dan de tolereerbare dagelijkse inname voor PFAS. Wel kan dagelijks zwemmen ervoor zorgen dat zwemmers tot bijna 40% van de TDI binnenkrijgen. Op basis van een zwemfrequentie van 25 keer per jaar is dat minder dan 10%.
Voor kinderen kan de blootstelling door zwemmen oplopen tot bijna 50% van de TDI bij een zwemfrequentie van 25 keer per jaar.
Te veel blootstelling aan PFAS in Nederland
Uit recent RIVM onderzoek blijkt dat een groot deel van de Nederlandse bevolking via voeding en drinkwater al te veel PFAS binnenkrijgt. Dit maakt dat in principe elke extra blootstelling onwenselijk is.
Er bestaan geen afspraken of wettelijke normen over de maximale PFAS-concentratie in zwemwater. Deze risicobeoordeling maakt duidelijk dat zwemmen in Plas Merwelanden substantieel bijdraagt aan de totale PFAS-blootstelling voor kinderen die hier regelmatig zwemmen en volwassenen die hier dagelijks zwemmen. Zeker gezien de potentieel hoge blootstelling voor kinderen is het onwenselijk dat PFAS in dergelijke concentraties voorkomt in zwemwater.