Het effect van de zogeheten integrale bekostiging, een andere manier van betalen in de geboortezorg, is (nog) beperkt zichtbaar. Zo zijn er kleine verschillen in zorggebruik en daalden de zorguitgaven licht. Verder zijn er over het algemeen geen veranderingen in de gezondheid van moeder en kind. Dat blijkt uit RIVM-onderzoek. De betrokken organisaties ervaren een betere samenwerking. Tegelijkertijd hebben ze meer inzicht nodig in de lokale problemen en welke maatregelen het beste werken om de zorg te verbeteren, samen met de integrale bekostiging.
De resultaten verschillen wel sterk tussen de samenwerkingsorganisaties. Bij de gezondheidseffecten gaat het bijvoorbeeld om verschillen in het aantal vroeggeboortes, kinderen met een laag geboortegewicht of vrouwen met een ernstige bloeding na de bevalling. Dit is te verklaren doordat de organisaties zelf bepalen welke maatregelen ze lokaal inzetten om de samenwerking en zorg te verbeteren.
Gestart als experiment
De ‘integrale bekostiging’ begon in 2017 als experiment. Doel hiervan was om de samenwerking tussen zorgprofessionals te verbeteren en daarmee de kwaliteit van de geboortezorg. Hiervoor werden in 6 regio’s samenwerkingsorganisaties opgezet. Dit zijn de zogeheten integrale geboortezorgorganisaties (igo’s). De bedoeling is dat de hierbij aangesloten zorgaanbieders, zoals verloskundigen, gynaecologen en kraamzorg, meer met elkaar afstemmen.
Meten effect over alle regio’s moeilijk
Naast het gebrek aan kennis en de verschillende maatregelen die ingevoerd zijn, speelt ook onduidelijkheid over de toekomst van integrale bekostiging een rol. Daardoor wachtten igo’s soms met het invoeren van nieuwe maatregelen. Bovendien lopen er andere programma’s als Kansrijke Start die ook maatregelen inzetten voor een betere samenwerking. Al met al maakt dit het moeilijk om het directe effect van integrale bekostiging op de gezondheid van de moeders en kinderen in de igo’s vast te stellen.
Andere manier van betalen van de zorg
De igo’s worden op een andere manier betaald: integrale bekostiging. Hierbij krijgt een igo een bedrag voor het hele traject van de zwangerschap en geboorte. Het bedrag wordt daarna verdeeld over de verschillende zorgverleners. Tot nu toe werden zij allen apart betaald. Sinds 1 januari 2023 is integrale bekostiging onderdeel van de reguliere bekostiging. Er bestaan daarmee dus 2 systemen: regio’s kiezen zelf welke manier van bekostiging ze gebruiken.
Investeren in kennis
Het RIVM adviseert om de igo’s te helpen de lokale problemen beter in beeld te krijgen en hen beter te informeren welke effectieve interventies daarvoor bestaan. Het RIVM beveelt ook een periode aan van weinig of geen veranderingen in beleid. Dit kan een igo ruimte geven om de samenwerking en kwaliteit van de geboortezorg verder te verbeteren.
Dit onderzoek is een vervolg op eerdere rapporten en uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).