Slechte hygiënische omstandigheden in landen waar asielzoekers vandaan komen en doorheen reizen, onderbroken gezondheidsprogramma’s (zoals vaccinatieprogramma’s) en de fysieke omstandigheden tijdens het verblijf in collectieve opvanglocaties dragen bij aan een verhoogd risico op infectieziekten bij asielzoekers. Asielzoekers vallen echter niet te definiëren als homogene groep als het gaat om infectieziekten. Het risico op tuberculose is bijvoorbeeld sterk afhankelijk van de omstandigheden in het land van herkomst en tijdens de vlucht. Inzicht in de epidemiologie van infectieziekten bij asielzoekers is van belang voor optimale gezondheidzorg, zowel curatief als preventief.

In Nederland is het CIb Centre for Infectious Disease Control (Centre for Infectious Disease Control) (Centrum infectieziektebestrijding) van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) verantwoordelijk voor de landelijke surveillance van infectieziekten. Behalve bij de meldingsplichtige ziekten die door de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en (Gemeentelijke Gezondheidsdiensten) geregistreerd worden in OSIRIS information system (information system), registreren de meeste andere surveillancesystemen echter niet of het een ziekte bij een asielzoeker betreft. Bovendien bestaat er op dit moment geen landelijke surveillance onder asielzoekers voor in deze groep vaak voorkomende ziekten, zoals scabiës. Om meer inzicht te krijgen in de prevalentie, trends en uitbraken van infectieziekten bij specifieke groepen asielzoekers startten het CIb , het NIVEL Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) en GC A gezondheidscentrum asielzoekers (gezondheidscentrum asielzoekers) (Gezondheidscentrum Asielzoekers) met de syndroomsurveillance voor infectieziekten bij asielzoekers die in een COA Centraal Orgaan opvang asielzoekers (Centraal Orgaan opvang asielzoekers)-opvanglocatie verblijven.

Syndroomsurveillance is niet gebaseerd op een door het laboratorium bevestigde diagnose van een ziekte. In de surveillance wint men snelheid door naar gezondheidsindicatoren te kijken op basis van de door huisartsen gestelde klinische diagnoses en symptomen (‘syndroom’). (3) Deze vorm van surveillance is weliswaar minder specifiek, maar wel gevoelig en snel, en kan een aanvulling op laboratoriumgebaseerde surveillancesystemen vormen. (4)

Asielzoekers ontvangen eerstelijnszorg via het GC A. GC A-zorgverleners registeren diagnoses, symptomen en
de verleende zorg in één landelijk huisartsinformatie-systeem (HIS huisartsinformatie-systeem (huisartsinformatie-systeem)). Zij maken hierbij gebruik, net als in reguliere huisartsenpraktijken, van ICPC International Classification of Primary Care (International Classification of Primary Care)-codes (International Classification of Primary Care). (2,3,5,6) Deze gegevens vormen de basis voor de surveillance. Het NIVEL zal de anonieme gegevens wekelijks verzamelen en beschikbaar maken voor het CIb. Het CIb zal vervolgens de incidentie van bepaalde infectieziektesyndromen schatten en probeert uitbraken vroegtijdig te signaleren.

Na een jaar zal het systeem geëvalueerd worden om na te gaan wat de toegevoegde waarde is ten opzichte van bestaande surveillancesystemen. 

Auteurs

M. Mollers^1,2, M. Hooiveld^1,3, S. Evers⁴, S. Goosen⁵, R. Verheij³, S. Hahné¹

1. RIVM, Centrum Infectieziektenbestrijding

2. European Programme for Intervention Epidemiology Training (EPIET Intervention Epidemiology Training (Intervention Epidemiology Training)), European Center for Disease Prevention and Control (ECDC European Centre for Disease Prevention and Control (European Centre for Disease Prevention and Control)), Stockholm, Sweden

3. NIVEL, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg, Utrecht

4. Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A)

5. GGD GHOR Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland

Correspondentie

Susan.Hahne@rivm.nl

Literatuur

1. EASO, Latest asylum trends. Number of applications for international protection in the EU Europese Unie (Europese Unie)+1. Valetta: EASO September 2015; Available from: https://easo.europa.eu/wp-content/uploads/Latest-Asylum-Trends-snapshot…. 2015.
2. Catchpole, M. and D. Coulombier, Refugee crisis demands European Union-wide surveillance! Euro Surveill, 2015. 20(45).
3. TripleS-Project, Assessment of syndromic surveillance in Europe. Lancet, 2011. 378(9806): p. 1833-4.
4. Asten van, L., et al., Mogelijkheden van syndroomsurveillance. Staat van Infectieziekten 2011. RIVM Rapport 210211008/2012. Bilthoven, RIVM, 20122012. 2012.
5. Lamberts, H. and M. Wood, International classification of primary care. 1987, Oxford.
6. (NHG Nederlands Huisartsen Genootschap (Nederlands Huisartsen Genootschap)), N.H.G., Richtlijn dossiervorming met het elektronisch patiëntendossier (ADEPD), tweede versie. Utrecht, Nederlands Huisartsen Genootschap. 2009.