GGD-richtlijn medische milieukunde: koolmonoxide in woon- en verblijfsruimten
De MMK-richtlijnen zijn bedoeld om het handelen van de GGD’en te harmoniseren bij milieu-en gezondheidsvraagstukken. Ze zijn opgesteld voor en door GGD’en.In deze richtlijn bespreken we de nieuwe inzichten en de nieuwe ontwikkelingen in koolmonoxideproblematiek. Het doel van deze richtlijn is om GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-medewerkers Medische Milieukunde handvatten te geven voor het beantwoorden van vragen over koolmonoxide. Ook gaat de richtlijn in op hoe GGD’en kunnen bijdragen aan de preventie van koolmonoxide-incidenten.
De indeling van deze richtlijn
Voor de indeling van deze richtlijn is de in 2019 gepubliceerde pdf versie aangehouden. De hoofdstukindeling is hieronder in blokken weergegeven.
Bronnen in woningen
Het gebruik van deze GGD-richtlijn
De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-richtlijnen medische milieukunde (MMK) zijn bedoeld om het handelen van GGD’en te harmoniseren en te optimaliseren. Richtlijnen zijn in het merendeel van de gevallen toepasbaar. Natuurlijk bestaat de mogelijkheid om, mits gemotiveerd, van een richtlijn af te wijken. Dit is afhankelijk van de lokale situatie. De professionals van de GGD’en stellen zelf de richtlijnen MMK op. In dit proces worden waar nodig externe deskundigen geraadpleegd. De coördinatie van de richtlijnen MMK ligt bij het RIVM/centrum Gezondheid en Milieu (cGM (centrum Gezondheid en Milieu)).
Binnenmilieu van woningen en andere verblijfsruimten
Deze richtlijn gaat in op koolmonoxidevergiftigingen in het binnenmilieu van woningen en andere verblijfsruimten van de algemene bevolking. Dit kan gaan om ‘normale’ woningen, maar ook om vakantiewoningen, (sta)caravans, studentenkamers, scholen, kinderdagverblijven, clubhuizen, buurthuizen, woonboten en plezierjachten. Als in de richtlijn wordt gesproken over een woning, dan geldt de betreffende informatie ook voor deze andere woonvormen.
Ook een evenementenhal kan worden gezien als een verblijfsruimte van de algemene bevolking. Daarom gaan we in op pagina Standaardadvies Indoorevenementen met motorvoertuigen kort in op de adviezen die een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) kan geven aan een organisator van een indoorevenement waarbij bezoekers kunnen worden blootgesteld aan koolmonoxide, zoals een indoorevenement met motorvoertuigen.
Sommige organisaties beschrijven de risico’s op koolmonoxidevergiftiging door het inademen van de uitlaatgassen van watervoertuigen (CDC (Centers for Disease Control and Prevention), 2017). Deze richtlijn beperkt zich tot de risico’s van blootstelling aan koolmonoxide in het binnenmilieu en gaat niet verder in op uitlaatgassen van watervoertuigen.
Algemene bevolking
GGD’en zijn niet betrokken bij de risicobeoordeling voor werknemers. Deze richtlijn is daarom niet gericht op de werkomgeving. In acute situaties kan de GGD hierbij natuurlijk wel betrokken raken. De verantwoordelijkheid ligt in deze situaties in eerste instantie bij de werkgever en de inspectie SZW (Sociale zaken en werkgelegenheid).
Acute situaties/GAGS (Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen)-zorg
Bij GGD’en werken ook Gezondheidskundig Adviseurs Gevaarlijke Stoffen (de GAGS'en). Zij adviseren de hulpdiensten bij incidenten waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen, zoals incidenten door koolmonoxide. In die acute situaties kan een andere benadering nodig zijn of kunnen andere afwegingen worden gemaakt dan bij de (doorgaans) minder urgente vragen en meldingen die de GGD-medewerkers Medische Milieukunde in behandeling nemen. De GAGS'en adviseren daarom op basis van eigen protocollen (Factsheet koolmonoxide in ontwikkeling). RIVM i.s.m. GAGS-platform, verwachte publicatie 2020). In deze richtlijn gaan wij niet verder in op de rol van en advisering door de GAGS'en.
Referentie
CDC (2017). Prevent carbon monoxide poisoning on your boat. Centers for Disease Control and Prevention.
Werkgroepleden Koolmonoxide
Werkgroepleden dl1
S.E. Schoevaars-Lops (penvoerder), GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Gelderland-Midden
P.H. Fischer, RIVM
J.T.M. Gram, GGD Rotterdam-Rijnmond
J. Mikkers, GGD Haaglanden
Werkgroepleden dl2
B. Poelman, GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Kennemerland
S.M. Simeonova, GGD Flevoland
R.F.M. Selen, GGD’en Brabant
J.J. van der Helm (coördinator), RIVM
M. Auwens, Gemeente Tilburg
M. Baart, Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV)
H. van Dijk, Gezondheidsraad
S. Goede, Woonbond
A. Hoogendoorn, Gemeente Den Haag
H. Jans Jans, Consultancy Gezondheid en Milieu
G. Kooij, NHK
R. Nieuwenhuis, NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)
C. von Reeken, Nederlandse Brandwondenstichting
H. Rijpkema/H. Salomons, KIWA technology
F. Vos, Techniek NL (UNETO-VNI)
I. de Vries, NVIC (Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (UMC Utrecht))
J. Vroege, Brandweer Nederland
Contact met RIVM Centrum Gezondheid en Milieu
Mail naar: cgm@rivm.nl
Neem voor locale situaties contact op met uw GGD.