In de zojuist geopende gemeentelijke crisisnoodopvang van Zwaag blijkt, uit de medische gegevens vanuit de voorgaande crisisopvang, dat er bij 4 kinderen luizen zijn geconstateerd. Aangezien deze 4 kinderen deel uit maken van een grote groep volwassenen en kinderen die al langere tijd intensief met elkaar samen leven, wordt direct besloten dat de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) verantwoordelijk is voor beheersing en bestrijding van luizen, al kan op dat moment niemand vermoeden dat die vier kinderen slechts het topje van de ijsberg zijn.
content
Auteurs: M. de Groot, D. Beaujean
Infectieziekten Bulletin: november 2016, jaargang 27, nummer 9
Een nieuwe locatie
Op donderdagavond 15 oktober arriveren 3 bussen vol vluchtelingen bij sporthal De Kreek. De 165 volwassenen en kinderen proberen in de uren die volgen hun plek te vinden in de grote sporthal vol veldbedden.
Ondertussen is het op de medische post een dynamische boel. De medische post bestaat uit een ruimte met een behandeltafel, kamerschermen en allerlei EHBO (eerste hulp bij ongelukken)-materiaal. Een scala aan mensen zit dicht bij elkaar rond de kleine tafel en er wordt uitvoerig overleg gepleegd tussen medewerkers van de GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio), de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Hollands Noorden en de huisarts. Samen met de huisarts buig ik mij als jeugdverpleegkundige over de geprinte versie van de medische gegevens van de vluchtelingen. Daarbij vallen mij een aantal dingen op. Zo zijn er bij 4 kinderen uit 1 gezin luizen geconstateerd. Ik neem dit gegeven mee in een overleg met de GGD-crisismanager. We zijn beide van mening dat dit een taak van de GGD is en de crisismanager garandeert me, na overleg met het crisisteam, op deze kwestie terug te komen. De GGDbesteedt de dag erna direct volop aandacht aan dit onderwerp. Zo verzamelt de stafverpleegkundige informatie en neemt zij contact op met het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) voor advies. Daarnaast neemt zij ook contact op met de luizenkliniek en informeert naar de mogelijkheid om warmtetherapie toe te passen met een AirAllé. De GGD houdt dagelijks crisisoverleg en bespreekt diverse opties om zo de juiste keuzes te kunnen maken, terwijl wij (collega jeugdverpleegkundige en OGGZ/Vangnet en advies (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg)) op de crisislocatie de eerste stappen zetten om op korte termijn een grootschalige controle op luizen uit te kunnen voeren.
Tweemaal daags vindt er multidisciplinair overleg plaats op locatie. Tijdens zo een overleg leg ik kort en bondig uit wat de situatie is (luizen bij 4 kinderen) en wat wij namens de GGD van plan zijn (controle van het haar bij alle vluchtelingen).
Luizenkammen
We bestellen veel luizenkammen waarbij we vanuit prijstechnisch oogpunt kiezen voor een eenvoudige variant van een fijntandige kam. We stellen een brief op waarin we kort, maar krachtig, aankondigen dat we van iedereen het haar willen gaan controleren en waarom. De brief laten we door een tolk in het arabisch vertalen (de moedertaal van circa 85% van de vluchtelingen). De veelvuldig gekopieerde exemplaren plakken we op de deur, verspreiden we over de eettafels en hangen we op het mededelingenbord. Gezien de grote groep mensen die wij in betrekkelijk korte tijd willen controleren gaan we naarstig op zoek naar voldoende vrijwilligers die ons tijdens deze controle willen helpen. Bijkomende factor is wel dat deze mensen in bezit moeten zijn van een VOG (verklaring omtrent gedrag)(verklaring omtrent gedrag). Desalniettemin konden we binnen enkele uren 12 vrijwilligers verzamelen die komen helpen met controleren.
De controle
De volgende dag komen de jeugdverpleegkundige, de medewerker OGGZ/vangnet en advies en ik 2 uur voor aanvang van de lunch bij elkaar. De luizenkammen zijn gearriveerd en de vooraankondiging in het arabisch is wijds verspreid. De ruimte tegenover de eetzaal bouwen we om tot controleruimte. Rijen stoelen planten we in de spotlights, de grote tafel in het midden wordt voorzien van kammen, een emmer met heet water (voor de gebruikte kammen) desinfectiepompjes voor de handen en (wegwerp)handschoenen voor de liefhebbers. Vanaf de deuren van de eetzaal creëren we een doorgang naar de ruimte waar we de mensen opvangen, controleren en (indien nodig) instrueren. Ook de weg naar buiten is maar via 1 manier mogelijk. Bij deze uitgang vragen we de mensen hun naam op een lijst te noteren. Hier staan we met een tolk aan onze zijde, om zo nodig instructies te geven wanneer er luizen zijn geconstateerd. Een kant van de ruimte wordt met kamerschermen en dekens afgeschermd van de rest. Gesluierde vrouwen kunnen hier met behoud van privacy hun haar laten controleren.
Een kwartier voor aanvang zijn alle vrijwilligers gearriveerd. We geven de groep in zijn geheel instructies over de procedure en hoe je zo effectief mogelijk kunt controleren op luizen en neten. Het is fantastisch om te ervaren hoe gedreven, serieus en enthousiast de vrijwilligers deze klus willen klaren.
Schrikbarend
De controle loopt gestroomlijnd, maar het is schrikbarend hoeveel mensen er luizen/neten blijken te hebben. Omdat we al deze mensen persoonlijk willen instrueren en hier een tolk voor nodig hebben is het een tamelijk onstuimige boel bij de uitgang. Gelukkig blijkt onze tolk erg stressbestendig en worden samen iedere minuut sneller en efficiënter. Wanneer we na afloop de balans opmaken, blijken er van de 165 mensen bijna 100 mensen besmet te zijn met luizen. We zijn onder de indruk van deze uitkomst.
We evalueren de controlesessie met de crisismanager GGD. Met elkaar komen we tot het besluit dat we, conform de huidige RIVM-adviezen ten aanzien van hoofdluis niet alleen 14 dagen lang dagelijks gaan kammen, maar ook met antihoofdluisshampoo willen gaan werken. Doorslaggevend bij deze keuze is het feit dat het om een immense groep gaat, deze mensen dag in dag uit met elkaar samenleven en we bovendien moeilijk kunnen inschatten hoe goed iedereen de instructies begrijpt en zal opvolgen.
Nog diezelfde middag wordt er een grote hoeveelheid antihoofdluisshampoo ingekocht. We stellen een korte en bondige instructiebrief op die we vervolgens laten vertalen om die daarna samen met de shampoo diezelfde avond over de veldbedden te verspreiden.
Tweede controle
Een week later vindt (op dezelfde manier) de tweede controle plaats. We constateren luizen/neten bij 30 mensen waarbij we tijdens de telling wel concluderen dat we circa 30 mensen hebben gemist.
Weer een week later, de vluchtelingen zijn ondertussen overgeplaatst naar een crisisopvang in Schagen, controleren we dezelfde groep nog een keer op dezelfde manier.
Er stijgt bijna gejuich op wanneer we (op een klein aantal na) alle mensen hebben gecontroleerd en kunnen vaststellen dat we slechts één iemand met (oude en nieuwe) neten tegenkwamen. De rest van de groep is volledig vrij van luizen en neten. Iedereen is blij met dit fantastische resultaat dat we samen hebben bereikt.
Auteurs
M. de Groot1, D. Beaujean2
1 GGD Hollands Noorden, Reguliere JGZ (Jeugdgezondheidszorg)/Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers
2 Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven
Correspondentie