Wat is schaliegas?

Schaliegas is gewoon aardgas, zoals we dat allemaal kennen om op te koken en ons huis mee te verwarmen. Het verschil met gewoon gas (ook wel conventioneel gas genoemd) is dat het in belletjes opgesloten zit in gesteente op 3 tot 5 km kilometer (kilometer) onder het aardoppervlak. Dit gesteente wordt schalie genoemd, vandaar de naam schaliegas. Om dit gas te winnen moet het gesteente stuk gemaakt worden, dat heet fracken. Dit gebeurt in het buitenland met veel water, zand en allerlei chemicaliën, die onder hoge druk de grond in worden gepompt. Maar ook alternatieve technieken worden onderzocht, zoals fracken met gas.

Hoeveel schaliegas zit er in de Nederlandse bodem?

Dat weten we niet precies. TNO heeft in 2013 de hoeveelheid geschat op 200 tot 500 miljard m3 kubieke meter (kubieke meter). Ter vergelijking: in Groningen zat ooit 2800 miljard m3 en daarvan is nu 2100 miljard m3 gewonnen. Het schaliegas zit in geologische lagen onder een groot deel van ons land; dit is op onderstaande kaart weergegeven. Van de aanwezige hoeveelheid kan om technische en economische redenen lang niet alles gewonnen worden.

Hoe gaat schaliegaswinning in zijn werk?

Net als bij gewone gaswinning moet er eerst geboord worden. Het boren van een put duurt een aantal maanden en hier moet een boortoren voor worden gebouwd. Eerst wordt verticaal geboord tot de schalielaag wordt bereikt. Vervolgens wordt in de schalielaag in verschillende richtingen horizontaal geboord; zo wordt een groot gebied bereikt. Daarna moet de schalie kapot gemaakt worden, het fracken. Dit gebeurt door onder hoge druk water, zand en chemicaliën de bodem in te spuiten. Daardoor breekt de schalie en kan het gas gaan stromen. Zand zorgt ervoor dat de poriën in het gesteente open blijven. Het boorplatform verandert dan in een installatie met grote pompen, opslagsilo’s voor zand en chemicaliën, watertanks en vrachtwagens voor aan- afvoer van materieel en stoffen. Het fracken duurt enkele weken voor een productielocatie. Na het fracken wordt de boortoren verwijderd en kan de put gaan produceren. Afhankelijk van de precieze opbouw van de schalie blijft een put 10 tot 20 jaar in bedrijf. Soms fracken de firma’s na een paar jaar opnieuw om de afnemende productie weer op te krikken.

Hoeveel boorputten zijn nodig?

Dit hangt af van de hoeveelheid gas die een firma naar boven wil halen. De productie van een schaliegasput is veel kleiner dan die van een gewone gasput. Dit komt omdat een schaliegasput maar een deel van het gesteente bereikt. Bovendien loopt de productie per put na een aantal jaren snel terug, waardoor de winning niet meer rendabel is. Om de productie op peil te houden, moeten dus voortdurend nieuwe putten worden geboord. In totaal kan het gaan om honderden putten.

Mag overal naar schaliegas worden geboord?

Nee, dat mag niet. Er is een vergunning voor nodig die het ministerie van Economische Zaken kan afgeven. In sommige gebieden mag niet geboord worden of is het niet wenselijk dat daar geboord wordt. Momenteel voert de overheid onderzoek uit in welke gebieden schaliegas kan worden toegestaan, rekening houdend met de mogelijke milieu-effecten, de zogenaamde plan-MER milieueffectrapportage (milieueffectrapportage) (Milieu Effect Rapportage). Een boorfirma heeft zowel een vergunning nodig voor de opsporing als voor de exploitatie van een wingebied (de concessie). Bovendien moet de gemeente een vergunning verlenen voor het oprichten van een boorplatform.