Samenvatting

De gemiddelde stralingsdosis per inwoner als gevolg van medische diagnostiek neemt sinds 2002 in Nederland toe met circa zeven procent per jaar. Dit blijkt uit een voorlopige analyse van de diagnostische verrichtingen waarbij straling wordt gebruikt. De belangrijkste oorzaak hiervan is het toenemende aantal CTonderzoeken. Medische stralingstoepassingen dragen gemiddeld circa 36 procent bij aan de totale jaarlijkse stralingsdosis. Van alle kunstmatige stralingsbronnen samen is de medische bloostelling veruit dominant. Dosisgegevens van belang voor medische afwegingen: Het RIVM analyseert gegevens over de frequenties en doses van medische verrichtingen en publiceert deze in opdracht van het ministerie van VWS. Als lidstaat van de Europese Unie is Nederland hiertoe verplicht. Het gebruik van straling bij diagnostisch onderzoek brengt een licht verhoogde kans op kanker voor de patiënt met zich mee. Deze kans wordt groter naarmate de dosis hoger is. De informatie die het RIVM hierover publiceert, moet ertoe bijdragen dat voor- en nadelen bij medische diagnostiek goed zijn afgewogen. Dosisgegevens worden geactualiseerd: De gemiddelde stralingsdosis wordt berekend door de frequentie van verrichtingen te combineren met de dosis van de verschillende verrichtingen. Frequentiegegevens zijn bekend voor de jaren 2002-2010. De meeste dosisgegevens dateren echter van 2002; alleen voor nucleaire geneeskunde zijn recentere gegevens beschikbaar, namelijk uit 2008. Actuele gegevens over CTen overige röntgenonderzoek zijn in 2010 en 2011 bij alle ziekenhuizen opgevraagd. Hiervan zijn de voorlopige resultaten van de CT-doses in de eerste twintig ziekenhuizen in dit rapport opgenomen. Analyse van de overige gegevens volgt naar verwachting dit jaar. CT-onderzoeken leveren grootste dosisbijdrage: In 2010 was de gemiddelde dosis per inwoner van Nederland 0,89 millisievert (mSv). De belangrijkste bijdragen zijn CT-onderzoek, (0,41 mSv), overige röntgenonderzoeken in ziekenhuizen (0,37 mSv) en nucleaire geneeskunde (0,095 mSv). Een veelvoorkomend voorbeeld met een relatief hoge dosis bij gebruik van CT is het onderzoek van gezwollen lymfeklieren in de buik, een symptoom van veel aandoeningen. Bij de overige röntgenverrichtingen zijn onderzoeken naar hart en bloedvaten zo'n voorbeeld. En bij nucleaire geneeskunde zijn dit de onderzoeken van de hartfunctie.