Het zikavirus is een virus dat de ziekte zikakoorts veroorzaakt. Ongeveer 1 op de 5 mensen die besmet wordt met het zikavirus, krijgt klachten. Klachten treden meestal op tussen de 3 tot 12 dagen na besmetting. Wetenschappers zijn het erover eens dat besmetting met het zikavirus schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind. Bij ongeveer 6% van deze kinderen leidt dit tot aangeboren neurologische afwijkingen zoals microcefalie. Ook kan het leiden tot het syndroom van Guillain-Barré.

Een infectie met het zikavirus geeft bij ongeveer 1 op de 5 mensen klachten. 

Klachten die kunnen voorkomen, zijn:

• Acute (matige) koorts
• Niet-etterige ontsteking van het oog
• Spier- en gewrichtspijn (vooral van de handen en de voeten, soms gewrichtszwelling)
• Huiduitslag (vaak beginnende in het gezicht en uitspreidend over de rest van het lichaam)
• Minder vaak: hoofdpijn, gebrek aan eetlust, overgeven, diarree en buikpijn

De ziekte gaat vanzelf over en er bestaat nog geen behandeling voor. De klachten zoals hierboven beschreven, lijken op de klachten van knokkelkoorts (dengue) en chikungunya.

Het virus wordt overgedragen door de gelekoortsmug (Aedes aegypti). Deze muggensoort komt voor in (sub)tropische gebieden, zoals Azië, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika en delen van Noord-Amerika. De mug leeft in de buurt van mensen en steekt bijna alleen maar mensen. Als een gelekoortsmug iemand steekt die het zikavirus bij zich draagt, raakt de mug besmet. Vervolgens kan de mug na enkele dagen andere mensen besmetten met het virus door een muggenbeet. Een uitbraak kan dus alleen ontstaan als er mensen zijn die het virus bij zich dragen én er grote aantallen steekmuggen aanwezig zijn die dit virus kunnen verspreiden.
Het zikavirus kan heel soms via seksueel contact worden overgedragen. Het virus is namelijk in sperma gevonden. De kans dat je op deze manier besmet wordt, is echter heel klein.

Ben je in een land waar het zikavirus voorkomt (zie website Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering LCR ), dan kun je je alleen beschermen door muggenwerende maatregelen te nemen. Doe dit vooral overdag, omdat de mug die het zikavirus overbrengt dan en in de vroege avond tot aan de schemering steekt.

Muggenwerende maatregelen zijn:

• Draag bedekkende kleding.
• Smeer onbedekte huid in met een muggenwerend middel dat DEET diethyltoluamide (diethyltoluamide) diethyltoluamide  bevat. Kinderen jonger dan 2 en zwangere vrouwen mogen alleen producten met maximaal 30% DEET gebruiken. Adviezen voor het gebruik van DEET staan beschreven in de LCR Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering) Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering -folder DEET op reis.
• Slaap onder een (geïmpregneerde) klamboe of in een muggenvrije ruimte.

Er bestaat geen vaccinatie tegen het zikavirus.

Meestal merken mensen niet dat ze besmet zijn. Soms krijgen ze milde klachten. Meestal verdwijnen klachten vanzelf na 2 tot 7 dagen zonder ernstige problemen. Uitzieken en eventueel paracetamol innemen om de klachten wat te verlichten is voldoende. De klachten lijken erg op knokkelkoorts (dengue) en chikungunya, maar deze ziekten kunnen ernstiger verlopen. Neem contact op met de huisarts als je zwanger bent en klachten hebt en vermeld welke landen tijdens de reis bezocht zijn.

In landen waar de mug die zikavirus overbrengt voorkomt, kunnen zwangere vrouwen of vrouwen met een zwangerschapswens besmet raken met dit virus. De kans hierop is klein, maar als je besmet raakt kunnen de gevolgen voor de baby ernstig zijn. Uit onderzoek blijkt dat 6% van deze baby's aangeboren afwijkingen kreeg, zoals microcefalie.
Ga vóór vertrek naar een reizigersadvies- en vaccinatiebureau voor een persoonlijk advies. Bespreek de afweging om wel of niet op reis te gaan met de reizigersadviseur. Het gaat hier niet alleen over het zikavirus, maar ook andere (sub)tropische infecties zoals malaria en knokkelkoorts. Meer informatie over risico's per land is te vinden op de websites lcr.nl en ggdreisvaccinaties.nl.

Ben je als zwangere of wil je zwanger worden in de (sub)tropen, neem dan altijd – overdag en ’s nachts – zorgvuldig strikte maatregelen om muggenbeten te voorkomen:

• Draag bedekkende kleding.
• Smeer onbedekte huid in met een muggenwerend middel dat DEET diethyltoluamide (diethyltoluamide) bevat. Kinderen jonger dan 2 en zwangere vrouwen mogen alleen producten met maximaal 30% DEET gebruiken. Adviezen voor het gebruik van DEET staan beschreven in de LCR Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering)-folder DEET op reis.
• Slaap onder een (geïmpregneerde) klamboe of in een muggenvrije ruimte.

Alleen op een medische indicatie van de verloskundige, gynaecoloog of behandelend arts is testen mogelijk en zinvol. Voorbeelden van indicaties zijn:

• bij klachten en symptomen die passen bij een infectie met zikavirus,
• bij mogelijke afwijkingen van de baby wanneer de vrouw gereisd heeft in een gebied waar zikavirus voorkomt, of
• wanneer een zwangere vrouw gereisd heeft in een gebied met een lokale uitbraak van zikavirus.